Öz
Bu çalışmada 12 Eylül 1980 askerî darbesinin tanıklarının yayımlanmış anıları, Yehudith Auerbach ve Murat Paker’in belirttiği geçmişle yüzleşme aşamaları açısından değerlendirilmiştir. 12 Eylül dönemi siyasal hareketler açısından, Kürt siyasal hareketi, sol siyasal hareket ve ülkücü siyasal hareket olarak üçe ayrılmıştır. Kürt siyasal hareketi ile sol siyasal hareketin çok örgütlü-çok parçalı yapısı nedeniyle farklı örgütlerde yer almış olan tanıkların kitaplarının değerlendirilmesine önem verilmiştir. Geçmişle yüzleşme ile geçmişle hesaplaşmanın birbirinden farklı kavramlar olduğu ve dolayısıyla aynı olgu için bu kavramlardan birinin ya da diğerinin kullanılmasının olanaklı olmadığı savunulmuştur. Tanıkların anıları incelenirken geçmişle yüzleşmenin eşdeğerlilik, saygı, duygudaşlık ve anlama aşamaları dikkate alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
12 Eylül askerî darbesi 12 Eylül davası geçmişle yüzleşme geçmişle hesaplaşma tanıklık
Kaynakça
- Ağın, Ömer. 2003. Alev, Duvar ve TKP. İstanbul: Gendaş.
- Auerbach, Yehudith. 2009. “The Reconciliation Pyramid- A Narrative-Based Frameworks for Analyzing Identity Conflicts.” Political Psychology 30 (2): 291- 318. https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2008.00692.x
- Ayaşlı, Yaşar. 2011. Yeraltında Beş Yıl. İstanbul: Yordam Kitap.
- Bademci, Ali. 2013. 12 Eylül İşkencesinde Ülkücü Bir Gazetecinin Dramı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Belge, Murat. 2020. “Bir ‘Rejim Biçimi’ Olarak Mediokrasi/Vasatîlik.” 40 Yıl 12 Eylül içinde, derleyen Tanıl Bora, 61-70. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Burkay, Kemal. 2002. Anılar Belgeler. C.1. İstanbul: Deng Yayınları.
- Günal, Asena ve Önder Özengi. 2013. Bir Daha Asla. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
- Günay, Tuncer. 2012. Kayıp Bozkurtlar. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Güney, Süleyman. 2012. Kemal Yamak, Kenan Evren ve Ben. İstanbul: Peri Yayınları.
- Gürgöz, Ali Ekber. 2011. Diyarbakır Gecesi. İstanbul: Belge Yayınları.
- Kırcı, Haluk. 2012. Zamanı Süzerken. İstanbul: Bilge Oğuz Yayınları.
- Nora, Pierre. 2006. Hafıza Mekanları. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Okuyan, Yaşar. 2010. O Yıllar. İstanbul: Doğan Kitap.
- Paker, Murat. 2007. Psikopolitik Yüzleşmeler. İstanbul: Birikim Yayınları.
- Paker, Murat. 2013. “Yüzleşmenin Psiko-Politiği”, Bir Daha Asla: Geçmişle Yüzleşme ve Özür içinde, editörler Asena Günal ve Önder Özengi, 185-203. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Ricoeur, Paul. 2011. Hafıza, Tarih, Unutuş. İstanbul: Metis Yayınları.
- Sancar, Mithat. 2007. Geçmişle Hesaplaşma Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Sılacı, Nazım. 2011. Asılı Kalan Hayatlar. Ankara: Penta Yayıncılık.
- Taşyapan, Ali. 2009. Duvarın İki Yakası. İstanbul: El Yayınları.
- Traverso, Enzo. 2009. Geçmişi Kullanma Kılavuzu. İstanbul: Versus Yayınları.
- Toker, Nilgün. 2020. “O Gün Toplumun Başına Gerçekten Ne Geldi?.” 40 Yıl 12 Eylül içinde, derleyen Tanıl Bora, 61-70. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Tunalı, A. Yağmur. 2014. Kavga Günleri: 1968-1980. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
- Welat, İrfan. 2011. Auschwitz’den Diyarbakır’a 5 No’lu Cezaevi. İstanbul: Aram Yayınları.
- Zileli, Gün. 2002. Havariler (1972-1983). İstanbul: İletişim Yayınları.
Öz
This study uses the stages of coming to terms with the past, as laid out by Yehudith Auerbach and Murat Paker (specifically the stages of “equivalence,” “respect,” “sympathy,” and “understanding”), to evaluate the published memoires of witnesses of the miliary coup of 12 September 1980. Three main political movements dominated the period: the Kurdish movement, the leftist movement, and the nationalist movement. Because of the multiple organizations involved in and the fragmentary nature of the Kurdish and leftist movements, this study has made a special effort to include memoires written by members of different organizations. On the basis of these accounts, this study argues that “coming to terms with the past” and “reckoning with the past” are two distinct processes that do not refer to the same phenomenon.
Anahtar Kelimeler
12 September military coup 12 September trial coming to terms with the past reckoning with the past testimony
Kaynakça
- Ağın, Ömer. 2003. Alev, Duvar ve TKP. İstanbul: Gendaş.
- Auerbach, Yehudith. 2009. “The Reconciliation Pyramid- A Narrative-Based Frameworks for Analyzing Identity Conflicts.” Political Psychology 30 (2): 291- 318. https://doi.org/10.1111/j.1467-9221.2008.00692.x
- Ayaşlı, Yaşar. 2011. Yeraltında Beş Yıl. İstanbul: Yordam Kitap.
- Bademci, Ali. 2013. 12 Eylül İşkencesinde Ülkücü Bir Gazetecinin Dramı. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Belge, Murat. 2020. “Bir ‘Rejim Biçimi’ Olarak Mediokrasi/Vasatîlik.” 40 Yıl 12 Eylül içinde, derleyen Tanıl Bora, 61-70. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Burkay, Kemal. 2002. Anılar Belgeler. C.1. İstanbul: Deng Yayınları.
- Günal, Asena ve Önder Özengi. 2013. Bir Daha Asla. İstanbul: İletişim Yayıncılık.
- Günay, Tuncer. 2012. Kayıp Bozkurtlar. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Güney, Süleyman. 2012. Kemal Yamak, Kenan Evren ve Ben. İstanbul: Peri Yayınları.
- Gürgöz, Ali Ekber. 2011. Diyarbakır Gecesi. İstanbul: Belge Yayınları.
- Kırcı, Haluk. 2012. Zamanı Süzerken. İstanbul: Bilge Oğuz Yayınları.
- Nora, Pierre. 2006. Hafıza Mekanları. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
- Okuyan, Yaşar. 2010. O Yıllar. İstanbul: Doğan Kitap.
- Paker, Murat. 2007. Psikopolitik Yüzleşmeler. İstanbul: Birikim Yayınları.
- Paker, Murat. 2013. “Yüzleşmenin Psiko-Politiği”, Bir Daha Asla: Geçmişle Yüzleşme ve Özür içinde, editörler Asena Günal ve Önder Özengi, 185-203. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Ricoeur, Paul. 2011. Hafıza, Tarih, Unutuş. İstanbul: Metis Yayınları.
- Sancar, Mithat. 2007. Geçmişle Hesaplaşma Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Sılacı, Nazım. 2011. Asılı Kalan Hayatlar. Ankara: Penta Yayıncılık.
- Taşyapan, Ali. 2009. Duvarın İki Yakası. İstanbul: El Yayınları.
- Traverso, Enzo. 2009. Geçmişi Kullanma Kılavuzu. İstanbul: Versus Yayınları.
- Toker, Nilgün. 2020. “O Gün Toplumun Başına Gerçekten Ne Geldi?.” 40 Yıl 12 Eylül içinde, derleyen Tanıl Bora, 61-70. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Tunalı, A. Yağmur. 2014. Kavga Günleri: 1968-1980. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
- Welat, İrfan. 2011. Auschwitz’den Diyarbakır’a 5 No’lu Cezaevi. İstanbul: Aram Yayınları.
- Zileli, Gün. 2002. Havariler (1972-1983). İstanbul: İletişim Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İletişim ve Medya Çalışmaları |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Mayıs 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023Cilt: 10 Sayı: 1 |
