Öz
Bu çalışma Sakarya ili Küpçüler Mahallesi’ndeki kentsel dönüşüm sürecinin orada yaşayan Roman topluluğu açısından nasıl deneyimlendiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışma, Küpçüler Mahallesi’ndeki Ahmet Yesevi Caddesi’ni yerleşke olarak gören Roman topluluğunun kentsel dönüşüm hamleleriyle yaşadığı yabancılaşmayı, bu yabancılaşmanın hangi mekanizmalarla gerçekleştiğini anlamak istemiştir. Kentsel dönüşüm sürecini Marc Augé’nin kavramsallaştırması olan “yer-yok-yer” ikilemi üzerinden ele alan çalışma, bu dönüşümün gündelik hayatta Romanlar tarafından nasıl deneyimlendiğini açıklamaya çalışmıştır. Bunu yapmak adına etnografiye başvurulmuştur. Meseleye dair içerden bir bakışı sağlamak adına yarı yapılandırılmış görüşmeler ve katılımcı gözlem tercih edilmiştir. Bunun dışında, söz konusu anlatılarda izi sürülen caddenin geçmişini fotoğraflarla aktarmak adına Küpçüler’in bağlı olduğu Erenler Belediyesi’nde arşiv taraması yapılmıştır. Araştırmacı deneyimini aktarmak adına saha notlarına da yer verilmiştir. Romanların yaşam alanı olan Cadde’nin kentsel dönüşüm kararından önce sakinleri tarafından güçlü bir şekilde benimsendiği, Cadde’ye duyulan bu aidiyet duygusunun Augé’nin “yer” tanımıyla açıklanabileceği anlaşılmıştır. Öte yandan ilgili kararından sonra bu aidiyetin çözüldüğü, yaşam alanının bir tür bekleme salonuna çevrildiği ve böyle olduğu ölçüde geçici, sınır dışı, “yok-yer” olarak görülen bir uzam parçasına dönüştüğü görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adaman, Fikret ve Keyder Çağlar. 2006. “Türkiye’de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşanan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma.” Erişim Tarihi 20 Ocak 2021. https://ec.europa.eu/employment_social/social_inclusion/docs/2006/study_turkey_tr.pdf
- Agafonoff, Nick. 2006. "Adapting ethnographic research methods to ad hoc commercial market research." Qualitative Market Research: An International Journal 9(2). 115-125. https://doi.org/10.1108/13522750610658766
- Augé, Marc. 1992. Non-Lieux, Introduction à une Anthropologie de la Surmodernité. France: Seuil.
- Augé, Marc. 1997. Yer-olmayanlar Üstmodernliğin Antropolojisine Giriş. Çeviren Turhan Ilgaz. İstanbul: Kesit Yayıncılık.
- Augé, Marc. 2016. Yok-yerler Üstmodernliğin Antropolojisine Giriş. Çevirenler Ergün Akça ve Arbil Ötkünç. İstanbul: Daimon Yayınları.
- Ayık, Uğurcan. 2015. “Dönüşümün Eşiğinde Bir Roman Mahallesi: Kuştepe'de Kentsel Dönüşüm”. Journal of Turkish Studies 10 (14). 1-16. doi:10.7827/TurkishStudies.9015.
- Bali, Rıfat. 2002. Tarz-ı Hayat’tan Life Style’a. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Boratav, Korkut 2000. “Emperyalizm mi? Küreselleşme mi?” Küreselleşme: Emperyalizm, Yerelcilik, İşçi Sınıfı içinde, derleyen Ahmet Tonak, 21-32. Ankara: İmge Kitabevi.
- Castells, Manuel. 1983. The City and The Grassroots, A Cross-Cultural Theory Of Urban Social Movements. London: Edward Arnold Publishing.
- Castells, Manuel. 1977. The Urban Question: A Marxist Approach. Cambridge: MIT Press.
- Davis, Mike. 2004. “Planet of Slums”. New Left Review. 26 Mart 2004. https://newleftreview.org/issues/ii26/articles/mike-davis-planet-of-slums
- Erdoğan, Necmi. 2007. “Ağır Çekim Yoksulluk.” Yoksulluk Halleri:Türkiye’de Kent Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri içinde, editör Necmi Erdoğan, 307-313. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Erenler Belediyesi. 2021. “Erenler Belediyesi 2.Etap Konut Satışları.” Erişim Tarihi 17 Eylül 2021. https://www.erenler.bel.tr/kentsel-donusum/bilgilendirme
- Firestone, William A. 1987. “Meaning in Method: The Rhetoric of Quantitative and Qualitative Research.” Educational Researcher 16(7) 16. https://doi.org/10.3102/0013189X016007016
- Harvey, David. 1985. The Urbanization of Capital: Studies in the History and Theory of Capitalist Urbanization. Baltimore: John Hopkins University Press.
- Harvey, David. 2003. Sosyal Adalet ve Şehir. Çeviren Mehmet Moralı. İstanbul: Metis Yayıncılık.
- Işık, Oğuz ve Pınarcıoğlu, Melih M. 2009. Nöbetleşe Yoksulluk: Gecekondulaşma ve Kent Yoksulluğu: Sultanbeyli Örneği. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Keleş, Ruşen. 2000. Kentleşme Politikaları. Ankara: İmge Kitabevi.
- Koçyiğit, Rifat Gökhan. 2018. “Mark Augé’de Yok-Yer (Non-Lieu) Kavramı Üzerine Bir Epistemik Çözümleme”. Megaron 13(4). 536-544. doi:10.5505/megaron.2018.27880
- Kurtuluş, Hatice. 2005. İstanbul’da Kentsel Ayrışma: Mekânsal Dönüşümde Farklı Boyutlar. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Lefebvre Henri. 1967. Şehir Hakkı. Çeviren Işık Ergüden. İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Lefebvre, Henri. 1991. The Production of Space. London: Blackwell Publishing.
- Lefebvre Henri. 2002. Gündelik Hayatın Eleştirisi. Çeviren Işık Ergüden. İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Lotman, Juri M. 1990. Universe of the Mind: A Semiotic Theory of Culture. Translated by Ann Shukman. Bloomington: Indiana University Press.
- Merziger, Patrick. 2016. “The ‘radical humanism’ of ‘Cap Anamur’ / ‘German Emergency Doctors’ in the 1980s: a turning point for the idea, practice and policy of humanitarian aid.” European Review of History: Revue Européenne d'histoire. 23(1):171-192. https://doi.org/10.1080/13507486.2015.1117423
- Moon, Katie. Brewer Tom D. Januchowski-Hartley, Stephaine R. Adams Vanessa M. Blackman. Deborah A. 2016. “A guideline to improve qualitative social science publishing in ecology and conservation journals.” Ecology and Society 21(3) 17. http://dx.doi.org/10.5751/ES-08663-210317
- Mumford, Levis. 2007. Tarih Boyunca Kent. Çevirenler Tamer Tosun ve Gürol Koca. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Nash, Dennison ve Ronald Winthrop. 1972. “The Emergence of Self-Consciousness in Ethnography”. Current Anthropology. 13:527-42.
- Neuman, W. Lawrence. 2000. Social Research Methods: Qualitative And Quantitative Approaches. Boston: Pearson Education.
- Sennett, Richard. 2013. Gözün Vicdanı: Kentin Tasarımı ve Toplumsal Yaşam. Çevirenler Süha Sertabiboğlu ve Can Kurultay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Sennett, Richard. 2004. Respect in a World of Inequality. New York: W. W. Norton & Company.
- Sieverts, Thomas. 2003. Cities without Cities. An Interpretation of the Zwischenstadt. London: Routledge Press.
- Smith, David D. 2000. Third World Cities. London: Routledge Press.
- Urry, John. 1999. Mekânları Tüketmek. Çeviren Rahmi Öğdül. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Vidich, Arthur. J. ve Lyman Standford M. 1994. Qualitative methods: Their history in sociology and anthropology. Handbook of Qualitative Research. California: Sage Publications.
- Yırtıcı, Hakkı. 2005. Çağdaş Kapitalizmin Mekânsal Örgütlenmesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Öz
This study aims to reveal how the urban transformation process in the Küpçüler which is the district of Sakarya province was experienced by the Romani community living there. It looks into how Romanies that settled in Ahmet Yesevi Street in Küpçüler neighborhood experienced the alineation in terms of urban renewal and the mechanisms that lay behind. The study was conducted to evaluate the process of urban renewal through Marc Augé's conceptualization of “place” and “non-place” by focusing on the daily lives of Romanies. To do this, the study attempts to apply the approach of ethnography. Semi-structured interviews and participant observation were selected to gain deep insight. Moreover, archival research was carried out in Erenler Municipality which Küpçüler is administered, in order to utilize photographs as research data with respect to the history of the Street. Field notes related with the researcher's experience were also integrated into data analysis. It was found out that Romanies were strongly attached to the Street before the urban transformation and the way they developed the sense of belonging can be explained by the concept of “place”. On the other hand, after the renewal, they lack the sense of belonging due to the fact that the Street was transformed into a certain kind of waiting room as such a temporary space, an off-limits area, a “non-place”.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adaman, Fikret ve Keyder Çağlar. 2006. “Türkiye’de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşanan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma.” Erişim Tarihi 20 Ocak 2021. https://ec.europa.eu/employment_social/social_inclusion/docs/2006/study_turkey_tr.pdf
- Agafonoff, Nick. 2006. "Adapting ethnographic research methods to ad hoc commercial market research." Qualitative Market Research: An International Journal 9(2). 115-125. https://doi.org/10.1108/13522750610658766
- Augé, Marc. 1992. Non-Lieux, Introduction à une Anthropologie de la Surmodernité. France: Seuil.
- Augé, Marc. 1997. Yer-olmayanlar Üstmodernliğin Antropolojisine Giriş. Çeviren Turhan Ilgaz. İstanbul: Kesit Yayıncılık.
- Augé, Marc. 2016. Yok-yerler Üstmodernliğin Antropolojisine Giriş. Çevirenler Ergün Akça ve Arbil Ötkünç. İstanbul: Daimon Yayınları.
- Ayık, Uğurcan. 2015. “Dönüşümün Eşiğinde Bir Roman Mahallesi: Kuştepe'de Kentsel Dönüşüm”. Journal of Turkish Studies 10 (14). 1-16. doi:10.7827/TurkishStudies.9015.
- Bali, Rıfat. 2002. Tarz-ı Hayat’tan Life Style’a. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Boratav, Korkut 2000. “Emperyalizm mi? Küreselleşme mi?” Küreselleşme: Emperyalizm, Yerelcilik, İşçi Sınıfı içinde, derleyen Ahmet Tonak, 21-32. Ankara: İmge Kitabevi.
- Castells, Manuel. 1983. The City and The Grassroots, A Cross-Cultural Theory Of Urban Social Movements. London: Edward Arnold Publishing.
- Castells, Manuel. 1977. The Urban Question: A Marxist Approach. Cambridge: MIT Press.
- Davis, Mike. 2004. “Planet of Slums”. New Left Review. 26 Mart 2004. https://newleftreview.org/issues/ii26/articles/mike-davis-planet-of-slums
- Erdoğan, Necmi. 2007. “Ağır Çekim Yoksulluk.” Yoksulluk Halleri:Türkiye’de Kent Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri içinde, editör Necmi Erdoğan, 307-313. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Erenler Belediyesi. 2021. “Erenler Belediyesi 2.Etap Konut Satışları.” Erişim Tarihi 17 Eylül 2021. https://www.erenler.bel.tr/kentsel-donusum/bilgilendirme
- Firestone, William A. 1987. “Meaning in Method: The Rhetoric of Quantitative and Qualitative Research.” Educational Researcher 16(7) 16. https://doi.org/10.3102/0013189X016007016
- Harvey, David. 1985. The Urbanization of Capital: Studies in the History and Theory of Capitalist Urbanization. Baltimore: John Hopkins University Press.
- Harvey, David. 2003. Sosyal Adalet ve Şehir. Çeviren Mehmet Moralı. İstanbul: Metis Yayıncılık.
- Işık, Oğuz ve Pınarcıoğlu, Melih M. 2009. Nöbetleşe Yoksulluk: Gecekondulaşma ve Kent Yoksulluğu: Sultanbeyli Örneği. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Keleş, Ruşen. 2000. Kentleşme Politikaları. Ankara: İmge Kitabevi.
- Koçyiğit, Rifat Gökhan. 2018. “Mark Augé’de Yok-Yer (Non-Lieu) Kavramı Üzerine Bir Epistemik Çözümleme”. Megaron 13(4). 536-544. doi:10.5505/megaron.2018.27880
- Kurtuluş, Hatice. 2005. İstanbul’da Kentsel Ayrışma: Mekânsal Dönüşümde Farklı Boyutlar. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Lefebvre Henri. 1967. Şehir Hakkı. Çeviren Işık Ergüden. İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Lefebvre, Henri. 1991. The Production of Space. London: Blackwell Publishing.
- Lefebvre Henri. 2002. Gündelik Hayatın Eleştirisi. Çeviren Işık Ergüden. İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Lotman, Juri M. 1990. Universe of the Mind: A Semiotic Theory of Culture. Translated by Ann Shukman. Bloomington: Indiana University Press.
- Merziger, Patrick. 2016. “The ‘radical humanism’ of ‘Cap Anamur’ / ‘German Emergency Doctors’ in the 1980s: a turning point for the idea, practice and policy of humanitarian aid.” European Review of History: Revue Européenne d'histoire. 23(1):171-192. https://doi.org/10.1080/13507486.2015.1117423
- Moon, Katie. Brewer Tom D. Januchowski-Hartley, Stephaine R. Adams Vanessa M. Blackman. Deborah A. 2016. “A guideline to improve qualitative social science publishing in ecology and conservation journals.” Ecology and Society 21(3) 17. http://dx.doi.org/10.5751/ES-08663-210317
- Mumford, Levis. 2007. Tarih Boyunca Kent. Çevirenler Tamer Tosun ve Gürol Koca. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Nash, Dennison ve Ronald Winthrop. 1972. “The Emergence of Self-Consciousness in Ethnography”. Current Anthropology. 13:527-42.
- Neuman, W. Lawrence. 2000. Social Research Methods: Qualitative And Quantitative Approaches. Boston: Pearson Education.
- Sennett, Richard. 2013. Gözün Vicdanı: Kentin Tasarımı ve Toplumsal Yaşam. Çevirenler Süha Sertabiboğlu ve Can Kurultay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Sennett, Richard. 2004. Respect in a World of Inequality. New York: W. W. Norton & Company.
- Sieverts, Thomas. 2003. Cities without Cities. An Interpretation of the Zwischenstadt. London: Routledge Press.
- Smith, David D. 2000. Third World Cities. London: Routledge Press.
- Urry, John. 1999. Mekânları Tüketmek. Çeviren Rahmi Öğdül. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Vidich, Arthur. J. ve Lyman Standford M. 1994. Qualitative methods: Their history in sociology and anthropology. Handbook of Qualitative Research. California: Sage Publications.
- Yırtıcı, Hakkı. 2005. Çağdaş Kapitalizmin Mekânsal Örgütlenmesi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kültürel çalışmalar |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Kasım 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022Cilt: 9 Sayı: 2 |
