Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Teknoloji ve Politikanın Kesişimselliğinde Yeni Mecra Sanatı ve Toplumsal Durum

Yıl 2016, , 7 - 29, 02.05.2016

Gökçen Ertuğrul

https://doi.org/10.24955/ilef.305495

Öz

Bu makale, teknoloji, sanat ve toplumsal durumlar arasındaki ilişkiyi sorunsallaştırarak,
dijital kapitalist koşullarda yeni sanatsal mevzilerin ortaya çıkmakta olduğu yolları
incelemeyi amaçlamaktadır. Postfordist kontrol toplumu, dijital teknolojilerle işlemektedir
ve bu, kod etrafında eklemlenen bio-iktidar mekanizmaları üretmiştir. Toplumsal ilişkilerin
ağ yapısı içerisinde örgütlendiği dijital kültür koşullarında, üretim tarzı ve sanat arasındaki
kökensel bağın dijital dolayımıyla yeni tezahürlerinin soruşturulması, failliğin yeni
biçimlerinin anlaşılması açısından önemlidir. Bu çalışma, teknolojiyle, sistemin normundan
sapan, sanatsal ilişkilenme biçimlerine odaklanarak estetik ve politika arasındaki ilişkinin
nasıl eklemlendiğini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu, aynı zamanda, yeni toplumsal
koşullarda belirmekte olan yeni direniş pratiklerini kavramaya çalışmak anlamına da
gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kontrol toplumları dijital kültür yeni mecra sanatı teknoloji dijital şiir

Kaynakça

  • 1 1970’ler, farklı kavramsallaştırmalardan ve yaklaşımlardan hareket etseler de pek çok farklı analizde postmodernitenin miladı olarak kabul edilir. Örneğin, Charles Jencks postmoderniteye geçişin sembolik tarihini St. Louis’deki Pruitt-Igoe toplu konut bloklarının dinamitle havaya uçurulma tarihi olan 1972, saat 15.32 olarak vermiştir. 1970’ler, aynı zamanda İtalya’daki İşçicilik Hareketi’nin (Operaismo) mücadelesinin ve “emek-zamanının azalması ile teknik bilgi ve toplumsallaşmış zekânın uygulanması yoluyla üretimin dönüşümü” arzusunun postfordizmin ortaya çıkışına götüren dinamikler yaratmasının tarihidir (Sylvère Lotringer, “Önsöz: Biz Çokluğuz,” Çokluğun Grameri içinde (İstanbul: Otonom, 2005), 8). ABD’nin 1971’de Bretton Woods Anlaşması’ndan çekilişi ve 1970’lerdeki aşırı birikim krizi de David Harvey açısından postmodern durumu ortaya çıkaran ekonomi-politik dönem noktalarıdır (David Harvey, Postmodernliğin Durumu, çev. Sungur Savran (İstanbul: Metis, 1997). JeanFrançois Lyotard ise 1979’da postmodern durumu ilan etmiştir (Jean-François Lyotard, Postmodern Durum, çev. Ahmet Çiğdem (İstanbul: Ara, 1990).
  • 2 Alexander R. Galloway, Protocol: How Control Exists After Decentralization (Cambridge: MIT Press, 2004), 29, 200; Pramod K. Nayar, An Introduction to New Media and Cybercultures (Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2010), 26.
  • 3 Manuel Castells, Enformasyon Çağı: Ekonomi Toplum ve Kültür, 1. Cilt, Ağ Toplumunun Yükselişi, çev. Ebru Kılıç (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005).
  • 4 Daniel Schiller, Digital Capitalism: Networking the Global Market System (Cambridge, MA: MIT press, 1999).
  • 5 Allison Cavanagh, Sociology in the Age of the Internet (Maidenhead: McGraw Hill/Open University Press, 2007), 38, 40, 161.
  • 6 Michael Hardt ve Antonio Negri, İmparatorluk, çev. Abdullah Yılmaz (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2001); Paolo Virno, Çokluğun Grameri, çev. Volkan Kocagül ve Münevver Çelik (İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2013).
  • 7 Eugene Thacker, ”Foreword: Protocol is as Protocol Does,” Protocol: How Control Exists After Decentralization içinde, Allison Cavanagh (Cambridge: MIT Press, 2004), xviii.
  • 8 Gilles Deleuze, Foucault, çev. Sean Hand (Minneapolis: University of Minnesota Press, 1986), 35; aktaran Galloway, Protokol, 3, 22.
  • 9 Thacker, “Foreword,” xvi.
  • 10 Gilles Deleuze, “Postscript on the Societies of Control,” October 59 (1992): 5.
  • 11 Deleuze, “Postscript,” 6.
  • 12 Ergin Bulut ve Ayhan Ayteş, “Giriş: Dijital Emek, Dijital Kültür,” Toplum ve Bilim 135 (2015): 4-5; Utku Özmakas, “İnsan Sermayesinin Kaynağı: Maddi Olmayan Emek,” Toplum ve Bilim 135 (2015): 15; Ergin Bulut, “Cyber-Proletariat Üzerine Nick Dyer-Witheford ile Söyleşi,” Toplum ve Bilim 135 (2015): 161.
  • 13 Özmakas, “İnsan,” 25.
  • 14 Andrea Langlois ve Frédéric Dubois, der., Otonom Medya: Direnişi ve Muhalefeti Canlandırmak, çev. Gülüm Şener (İstanbul: Kafka Yayınevi, 2015).
  • 15 Deleuze, “Postscript,” 6.
  • 16 Jean-François Lyotard, Postmodern, 43.
  • 17 Galloway, Protokol, 16-17.
  • 18 Galloway, Protocol, 13, 16.
  • 19 Friedrich A. Kittler, Discourse Networks, 1800/1900, (Stanford: Stanford University Press, 1990), 369.; aktaran Galloway, Protocol, 18, 22-23.
  • 20 Thacker, “Foreword,” xvi.
  • 21 Larry Shiner, Sanatın İcadı: Bir Kültür Tarihi, çev. İsmail Türkmen (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2004), 23. Her ne kadar günümüzde, üretimle ve toplumsal bağlamıyla sürekliliği koparılmış ve “tinsel” alana daraltılmış olsa da sanata dair kelimelerin kökleri, bu hafızayı saklı tutmaktadır. Text kelimesinin kökü “dokumak” fiilinden gelir (Walter J. Ong, Sözlü ve Yazılı Kültür, çev. Sema Postacıoğlu Banon (İstanbul: Metis, 1991), 26). Kabyle dilinde şiirin isimlerinden biri asefru (çoğulu: isefra) tahılı ayrıştırmak anlamına gelen fru fiil kökünden gelir ve ozan, “karıştırılan şeyleri ayıran, müphem şeylere ışık tutan” ve “oyunun kuralı ile oynayarak oyunun hakikatini açığa çıkarma” ayrıcalığına sahip olarak görülür (Mouloud Mammeri ve Pierre Bourdieu, “Dialogue on Oral Poetry,” çev. Richard Nice ve Loïc Wacquant, Ethnography 5, (4) (2004): 511-512.
  • 22 Theodore W. Adorno, Minima Moralia, çev. Ahmet Doğukan ve Orhan Koçak (İstanbul: Metis, 2005), 234.
  • 23 Ong, Sözlü, 20, 97.
  • 24 Ong, Sözlü, 21, 44.
  • 25 Ong, Sözlü, 140.
  • 26 Ong, Sözlü, 33-35.
  • 27 Ong, Sözlü, 153.
  • 28 Vilém Flusser, “On Memory: Electronic or Otherwise,” Leonardo 23, (4) (1990): 397-399.
  • 29 Friedrich Kittler, “There Is No Software,” Electronic Culture içinde, der. Timothy Druckrey (New York: Aperture, 1996), 332; aktaran Galloway, Protocol, 166.
  • 30 Galloway, Protocol, 165-169.
  • 31 Cavanagh, Sociology, 143.
  • 32 Dijital kültürle birlikte cinselliğin dönüşümü ve kadın temsillerine dair feminist eleştiriler için bkz., Claudia Springer, Elektronik Eros, çev. Hakan Güneş (İstanbul: Sarmal Yayınevi, 1998).
  • 33 Cavanagh, Sociology, 144.
  • 34 Jonathan Crary, Gözlemcinin Teknikleri: On Dokuzuncu Yüzyılda Görme ve Modernite, çev. Elif Daldeniz (İstanbul: Metis, 2004).
  • 35 Crary, Gözlemcinin, 31.
  • 36 Pierre Bourdieu, vd., Photography: A Middle-Brow Art, çev. Shaun Whiteside (California: Stanford University Press, 1990), 8.
  • 37 Bourdieu, Photography, 77.
  • 38 Bourdieu, Photography, 104-105.
  • 39 Nayar, An Introduction, 50.
  • 40 Bu tartışmada, insanın neliğini sorgulayan, bedenin sınırlarını ve kategorilerini yeniden tanımlayan genomic sanatları, biomedya ve post-insan sanatını dışarda bırakıyorum.
  • 41 Glen Creeber, “Digital Theory: Theorizing New Media,” Digital Cultures: Understanding New Media içinde, der. Glen Creeber ve Martin Royston (Maidenhead: Open University Press, 2009).
  • 42 Thacker, “Foreword,” xiv. Ayrıca bkz., Nayar, An Introduction, 57.
  • 43 “Virtual,” erişim tarihi 23 Mart 2016, http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_ frame=0&search=virtual.
  • 44 Timothy Allen Jackson, “Towards a New Media Aesthetic,” Reading Digital Culture içinde, der. David Trend (Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2001), 352.
  • 45 Jackson, “Towards,” 348-349.
  • 46 Galloway, Protocol, 245.
  • 47 Galloway, Protocol, 209.
  • 48 Taktiksel medyaya bir örnek olarak, reklam göstergelerinin, şirketlerin kar elde etme stratejilerini veya iktidar baskısını afişe etmek amacıyla parodi yoluyla politik olarak yeniden işlenmesi, “kültür sinyali boğma” (culture jamming) anlamına gelen subvertisement olarak adlandırılan (Nayar, An Introduction, 34) işler için bkz., “Adbusters,” erişim tarihi 26 Mart 2016, http://adbusters.org/.
  • 49 Galloway, Protocol, 176.
  • 50 Galloway, Protocol, 190.
  • 51 Galloway, Protocol, 213.
  • 52 Galloway, Protocol, 219.
  • 53 Galloway, Protocol, 218; “The Web Stalker,” V2, erişim tarihi 26 Mart 2016, http://v2.nl/archive/works/the-web-stalker.
  • 54 Galloway, Protocol, 224; “Will-n-Testament,” Teleportacia, erişim tarihi 26 Mart 2016, http:// will.teleportacia.org/.
  • 55 Nayar, An Introduction, 53; Camille Utterback ve Romy Achituv, “Text Rain,” Camilleutter-back, 1999, erişim tarihi 26.03.2016, http://camilleutterback.com/projects/text-rain/.
  • 56 “Toywar,” Etoy, erişim tarihi 26 Mart 2016, http://toywar.etoy.com/.
  • 57 Johanna Drucker, “Visual Poetics: An International View,” boundary 2 26, (1), 1999: 100.
  • 58 Klaus Peter Dencker, Somut şiir kavramının ortaya çıkışını şöyle anlatıyor: “Somut şiir kavramı, İsveçli sanatçı Öyvind Fahlström’ün 1953’te yazdığı bir manifestoda ortaya çıktı. Eugen Gomringer, 1954’te yazdığı “Dizeden Düzenlemeye” isimli manifestoda kavramı kullanmaksızın somut şiiri tanımlamış ve tasvir etmiştir. Kavramı ilk kullanışı ise 1956’da Brezilyalı Noigandres grubu temsilcileriyle Ulm Üniversitesi’nde görüştükten sonradır (Klaus Peter Dencker, “Elektronik Geleceğe Bir Bakışla Somut Şiirden Görsel Şiire,” çev. Gözde Karabalık, Karagöz 5, (2008): 28).
  • 59 Helvetica belgeseli hakkında, erişim tarihi 18 Nisan 2016, http://www.imdb.com/title/ tt0847817/.
  • 60 Kenneth Goldsmith, “Make It New: Post Digital Concrete Poetry in the 21st Century,” The New Concrete: Visual Poetry in the 21st Century içinde, der. Victoria Bean ve Chris McCabe (Londra: Hayward Publishing, 2015), 11.
  • 61 Goldsmith, “Make,” 12.
  • 62 Goldsmith, “Make,” 12.
  • 63 Derek Beaulieu, “Sözcüklerden Sonra Sonsöz: Somut Şiire Doğru Notlar,” çev. Suzan Sarı, Poetikhars (blog), 18 Mart 2007, erişim tarihi 19 Nisan 2016, http://poetikhars.com/webblog/ bibliobot/sozcuklerden-sonra-sonsoz-somut-siire-dogru-notlar.
  • 64 Örneğin, daha erken dönemde Darren Wershler, “photoyıkım” (“photodestroy”) olarak adlandırdığı bir teknikle, dijital medya ortamında, bir yaranın kapanması sürecinde oluşan izlerin peşine düştü (Drucker, “Visual,” 102). Diğer daha erken dönem deneylerin bir envateri için bkz., Drucker, “Visual.”
  • 65 Goldsmith, “Make,” 10.
  • 66 Philadelpho Menezes, “Göstergelerarası Şiir: Kültürün Teknolojikleşmesinde Görsel ve Sessel Şiir,” çev. Suzan Sarı, Poetikhars (blog), 16 Mart 2007, erişim tarihi 18 Nisan 2016, http:// www.poetikhars.com/webblog/bibliobot/gostergelerarasi-siir.
  • 67 Franck Cormerais, “Dijitalin Poetikası,” çev. Zeynep Cansu Başeren, Poetikhars (blog), 26 Temmuz 2010, erişim tarihi 18 Nisan 2016, http://www.poetikhars.com/dijitalin-poetikasi.
  • 68 Michel Foucault, “Delilik, Edebiyat, Toplum,” Sonsuza Giden Dil (Seçme Yazılar 6) içinde, çev. Işık Ergüden (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1994), 271.
  • 69 Foucault, “Delilik,” 275.
  • 70 Janez Strehovec, “Döngü Olarak Metin/ Dijital Şiir Üzerine,” çev. Gökçen Ertuğrul, Zaman Çuvalı (blog), 22 Mart 2014, erişim tarihi 28 Mart 2016, https://zamancuvali.wordpress. com/2014/03/22/dongu-olarak-metin-dijital-siir-uzerine-2/.
  • 71 Strehovec, “Döngü,”.
  • 72 Strehovec, “Döngü,”.
  • 73 Katherine Hayles, “Deeper into the Machine: The Future of Electronic Literature,” Culture Machine 5 (2003), erişim tarihi 28 Mart 2016, http://culturemachine.net/index.php/cm/article/view/245/241.
  • 74 Geof Huth, “Şiir, Teknoloji, İnsanlık,” çev. Deniz Tuncel, Karagöz 5 (2008): 16-17.
  • 75 Bir değerlendirme için bkz., G. Gonca Gökalp-Alpaslan, “Türk Edebiyatında Somut (Görsel) Şiir,” Türkbilig 10 (2005): 6-9; Gökhan Tunç, “Çağdaş Türk Edebiyatında Görsel Şiir,” bilig 73 (2015): 249-270.
  • 76 Serkan Işın, Tüğün, (Ankara: Ebabil, 2007), 185.
  • 77 Zinhar.com, Deniz Tuncel, Derya Vural, Barış Özgür, Özcan Türkmen, Tarık Günersel, Ali Ömer Akbulut, Evrim Önk, Şakir Özüdoğru, Aslı Serin’den oluşan kurucu kadrosuyla, 2003’te bir wesitesi ve elektronik olarak yayınlanan bir dergi olarak ortaya çıktı. Suzan Sarı, Ayşegül Tözeren ve Zeynep Cansu Beşeren gibi isimler de bu oluşuma sonradan katılmıştır. İlk sayısı “MerkezKaç” başlığıyla yayınlanmıştır.
  • 78 Işın, Tüğün, 186.
  • 79 Işın, Tüğün, 185.
  • 80 Işın, Tüğün, 5-6.
  • 81 İşler için bkz., “zinharpost: görsel şiir türkiye’de görsel şiir (visual poetry in turkey),” Zinharpost (blog), erişim tarihi 28 Mart 2016, http://www.zinharpost.blogspot.com/.
  • 82 “Guidebook for Visual Poetry,” Poetikhars (blog), 17 Mart 2007, erişim tarihi 28 Mart 2016, http://www.poetikhars.com/webblog/telebeing/guidebook-visual-poetry.
  • 83 Serkan Işın, “Semiyotik Gerilla Savaşı: Görsel Şiir,” Yasakmeyve 28 (2007): 42-43.
  • 84 Bu eleştiriler için bkz., Enis Akın, “Şiirimizin Serüveninde Son 30 Yıl,” Karagöz 5 (2008): 45.
  • 85 Bu tür eleştiriler için bkz., Ali Görkem Userin, “Sözden Göze Evrilen Şiir,” Karagöz 3 (2008): 51-52.
  • 86 Evren Kuçlu, “Şiirin Tüğünü,” Karagöz 3 (2008): 54-55.
  • 87 Bu dönemin edebi mücadeleleri bağlamında yazılan bir yazı için bkz., Gökçen Ertuğrul, “İmkan Olarak Görsel Şiir: Başlangıç Düşünceleri,” Yasakmeyve 28 (2007): 35-41.

New Media Art at the Intersection between Technology and Politics and the Social Conditions

Yıl 2016, , 7 - 29, 02.05.2016

Gökçen Ertuğrul

https://doi.org/10.24955/ilef.305495

Öz

This article, by problematising the relationship between technology, art and the social
conditions, aims to examine the ways through which new artistic positions are emerging
within digital capitalist conditions. The postfordist society of control works with digital
technologies and this has produced mechanisms of bio-power which are articulated
around the code. Under the conditions of digital culture in which social relations are
organised around the network structure, an examination of the manifestations of the
connection between mode of production and art through the digital is important for
understanding the new modes of agency. This study, by focusing on the artistic modes of
relating with technology that deviate from the norm of the system, aims to scrutinize how
the relation between aesthetics and politics is articulated under digital conditions. This
also amounts to an understanding of the new practices of resistance emerging under the
new social conditions.

Anahtar Kelimeler

The societies of control digital culture new media art technology digital poetry

Kaynakça

  • 1 1970’ler, farklı kavramsallaştırmalardan ve yaklaşımlardan hareket etseler de pek çok farklı analizde postmodernitenin miladı olarak kabul edilir. Örneğin, Charles Jencks postmoderniteye geçişin sembolik tarihini St. Louis’deki Pruitt-Igoe toplu konut bloklarının dinamitle havaya uçurulma tarihi olan 1972, saat 15.32 olarak vermiştir. 1970’ler, aynı zamanda İtalya’daki İşçicilik Hareketi’nin (Operaismo) mücadelesinin ve “emek-zamanının azalması ile teknik bilgi ve toplumsallaşmış zekânın uygulanması yoluyla üretimin dönüşümü” arzusunun postfordizmin ortaya çıkışına götüren dinamikler yaratmasının tarihidir (Sylvère Lotringer, “Önsöz: Biz Çokluğuz,” Çokluğun Grameri içinde (İstanbul: Otonom, 2005), 8). ABD’nin 1971’de Bretton Woods Anlaşması’ndan çekilişi ve 1970’lerdeki aşırı birikim krizi de David Harvey açısından postmodern durumu ortaya çıkaran ekonomi-politik dönem noktalarıdır (David Harvey, Postmodernliğin Durumu, çev. Sungur Savran (İstanbul: Metis, 1997). JeanFrançois Lyotard ise 1979’da postmodern durumu ilan etmiştir (Jean-François Lyotard, Postmodern Durum, çev. Ahmet Çiğdem (İstanbul: Ara, 1990).
  • 2 Alexander R. Galloway, Protocol: How Control Exists After Decentralization (Cambridge: MIT Press, 2004), 29, 200; Pramod K. Nayar, An Introduction to New Media and Cybercultures (Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2010), 26.
  • 3 Manuel Castells, Enformasyon Çağı: Ekonomi Toplum ve Kültür, 1. Cilt, Ağ Toplumunun Yükselişi, çev. Ebru Kılıç (İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2005).
  • 4 Daniel Schiller, Digital Capitalism: Networking the Global Market System (Cambridge, MA: MIT press, 1999).
  • 5 Allison Cavanagh, Sociology in the Age of the Internet (Maidenhead: McGraw Hill/Open University Press, 2007), 38, 40, 161.
  • 6 Michael Hardt ve Antonio Negri, İmparatorluk, çev. Abdullah Yılmaz (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2001); Paolo Virno, Çokluğun Grameri, çev. Volkan Kocagül ve Münevver Çelik (İstanbul: Otonom Yayıncılık, 2013).
  • 7 Eugene Thacker, ”Foreword: Protocol is as Protocol Does,” Protocol: How Control Exists After Decentralization içinde, Allison Cavanagh (Cambridge: MIT Press, 2004), xviii.
  • 8 Gilles Deleuze, Foucault, çev. Sean Hand (Minneapolis: University of Minnesota Press, 1986), 35; aktaran Galloway, Protokol, 3, 22.
  • 9 Thacker, “Foreword,” xvi.
  • 10 Gilles Deleuze, “Postscript on the Societies of Control,” October 59 (1992): 5.
  • 11 Deleuze, “Postscript,” 6.
  • 12 Ergin Bulut ve Ayhan Ayteş, “Giriş: Dijital Emek, Dijital Kültür,” Toplum ve Bilim 135 (2015): 4-5; Utku Özmakas, “İnsan Sermayesinin Kaynağı: Maddi Olmayan Emek,” Toplum ve Bilim 135 (2015): 15; Ergin Bulut, “Cyber-Proletariat Üzerine Nick Dyer-Witheford ile Söyleşi,” Toplum ve Bilim 135 (2015): 161.
  • 13 Özmakas, “İnsan,” 25.
  • 14 Andrea Langlois ve Frédéric Dubois, der., Otonom Medya: Direnişi ve Muhalefeti Canlandırmak, çev. Gülüm Şener (İstanbul: Kafka Yayınevi, 2015).
  • 15 Deleuze, “Postscript,” 6.
  • 16 Jean-François Lyotard, Postmodern, 43.
  • 17 Galloway, Protokol, 16-17.
  • 18 Galloway, Protocol, 13, 16.
  • 19 Friedrich A. Kittler, Discourse Networks, 1800/1900, (Stanford: Stanford University Press, 1990), 369.; aktaran Galloway, Protocol, 18, 22-23.
  • 20 Thacker, “Foreword,” xvi.
  • 21 Larry Shiner, Sanatın İcadı: Bir Kültür Tarihi, çev. İsmail Türkmen (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2004), 23. Her ne kadar günümüzde, üretimle ve toplumsal bağlamıyla sürekliliği koparılmış ve “tinsel” alana daraltılmış olsa da sanata dair kelimelerin kökleri, bu hafızayı saklı tutmaktadır. Text kelimesinin kökü “dokumak” fiilinden gelir (Walter J. Ong, Sözlü ve Yazılı Kültür, çev. Sema Postacıoğlu Banon (İstanbul: Metis, 1991), 26). Kabyle dilinde şiirin isimlerinden biri asefru (çoğulu: isefra) tahılı ayrıştırmak anlamına gelen fru fiil kökünden gelir ve ozan, “karıştırılan şeyleri ayıran, müphem şeylere ışık tutan” ve “oyunun kuralı ile oynayarak oyunun hakikatini açığa çıkarma” ayrıcalığına sahip olarak görülür (Mouloud Mammeri ve Pierre Bourdieu, “Dialogue on Oral Poetry,” çev. Richard Nice ve Loïc Wacquant, Ethnography 5, (4) (2004): 511-512.
  • 22 Theodore W. Adorno, Minima Moralia, çev. Ahmet Doğukan ve Orhan Koçak (İstanbul: Metis, 2005), 234.
  • 23 Ong, Sözlü, 20, 97.
  • 24 Ong, Sözlü, 21, 44.
  • 25 Ong, Sözlü, 140.
  • 26 Ong, Sözlü, 33-35.
  • 27 Ong, Sözlü, 153.
  • 28 Vilém Flusser, “On Memory: Electronic or Otherwise,” Leonardo 23, (4) (1990): 397-399.
  • 29 Friedrich Kittler, “There Is No Software,” Electronic Culture içinde, der. Timothy Druckrey (New York: Aperture, 1996), 332; aktaran Galloway, Protocol, 166.
  • 30 Galloway, Protocol, 165-169.
  • 31 Cavanagh, Sociology, 143.
  • 32 Dijital kültürle birlikte cinselliğin dönüşümü ve kadın temsillerine dair feminist eleştiriler için bkz., Claudia Springer, Elektronik Eros, çev. Hakan Güneş (İstanbul: Sarmal Yayınevi, 1998).
  • 33 Cavanagh, Sociology, 144.
  • 34 Jonathan Crary, Gözlemcinin Teknikleri: On Dokuzuncu Yüzyılda Görme ve Modernite, çev. Elif Daldeniz (İstanbul: Metis, 2004).
  • 35 Crary, Gözlemcinin, 31.
  • 36 Pierre Bourdieu, vd., Photography: A Middle-Brow Art, çev. Shaun Whiteside (California: Stanford University Press, 1990), 8.
  • 37 Bourdieu, Photography, 77.
  • 38 Bourdieu, Photography, 104-105.
  • 39 Nayar, An Introduction, 50.
  • 40 Bu tartışmada, insanın neliğini sorgulayan, bedenin sınırlarını ve kategorilerini yeniden tanımlayan genomic sanatları, biomedya ve post-insan sanatını dışarda bırakıyorum.
  • 41 Glen Creeber, “Digital Theory: Theorizing New Media,” Digital Cultures: Understanding New Media içinde, der. Glen Creeber ve Martin Royston (Maidenhead: Open University Press, 2009).
  • 42 Thacker, “Foreword,” xiv. Ayrıca bkz., Nayar, An Introduction, 57.
  • 43 “Virtual,” erişim tarihi 23 Mart 2016, http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_ frame=0&search=virtual.
  • 44 Timothy Allen Jackson, “Towards a New Media Aesthetic,” Reading Digital Culture içinde, der. David Trend (Malden, MA: Wiley-Blackwell, 2001), 352.
  • 45 Jackson, “Towards,” 348-349.
  • 46 Galloway, Protocol, 245.
  • 47 Galloway, Protocol, 209.
  • 48 Taktiksel medyaya bir örnek olarak, reklam göstergelerinin, şirketlerin kar elde etme stratejilerini veya iktidar baskısını afişe etmek amacıyla parodi yoluyla politik olarak yeniden işlenmesi, “kültür sinyali boğma” (culture jamming) anlamına gelen subvertisement olarak adlandırılan (Nayar, An Introduction, 34) işler için bkz., “Adbusters,” erişim tarihi 26 Mart 2016, http://adbusters.org/.
  • 49 Galloway, Protocol, 176.
  • 50 Galloway, Protocol, 190.
  • 51 Galloway, Protocol, 213.
  • 52 Galloway, Protocol, 219.
  • 53 Galloway, Protocol, 218; “The Web Stalker,” V2, erişim tarihi 26 Mart 2016, http://v2.nl/archive/works/the-web-stalker.
  • 54 Galloway, Protocol, 224; “Will-n-Testament,” Teleportacia, erişim tarihi 26 Mart 2016, http:// will.teleportacia.org/.
  • 55 Nayar, An Introduction, 53; Camille Utterback ve Romy Achituv, “Text Rain,” Camilleutter-back, 1999, erişim tarihi 26.03.2016, http://camilleutterback.com/projects/text-rain/.
  • 56 “Toywar,” Etoy, erişim tarihi 26 Mart 2016, http://toywar.etoy.com/.
  • 57 Johanna Drucker, “Visual Poetics: An International View,” boundary 2 26, (1), 1999: 100.
  • 58 Klaus Peter Dencker, Somut şiir kavramının ortaya çıkışını şöyle anlatıyor: “Somut şiir kavramı, İsveçli sanatçı Öyvind Fahlström’ün 1953’te yazdığı bir manifestoda ortaya çıktı. Eugen Gomringer, 1954’te yazdığı “Dizeden Düzenlemeye” isimli manifestoda kavramı kullanmaksızın somut şiiri tanımlamış ve tasvir etmiştir. Kavramı ilk kullanışı ise 1956’da Brezilyalı Noigandres grubu temsilcileriyle Ulm Üniversitesi’nde görüştükten sonradır (Klaus Peter Dencker, “Elektronik Geleceğe Bir Bakışla Somut Şiirden Görsel Şiire,” çev. Gözde Karabalık, Karagöz 5, (2008): 28).
  • 59 Helvetica belgeseli hakkında, erişim tarihi 18 Nisan 2016, http://www.imdb.com/title/ tt0847817/.
  • 60 Kenneth Goldsmith, “Make It New: Post Digital Concrete Poetry in the 21st Century,” The New Concrete: Visual Poetry in the 21st Century içinde, der. Victoria Bean ve Chris McCabe (Londra: Hayward Publishing, 2015), 11.
  • 61 Goldsmith, “Make,” 12.
  • 62 Goldsmith, “Make,” 12.
  • 63 Derek Beaulieu, “Sözcüklerden Sonra Sonsöz: Somut Şiire Doğru Notlar,” çev. Suzan Sarı, Poetikhars (blog), 18 Mart 2007, erişim tarihi 19 Nisan 2016, http://poetikhars.com/webblog/ bibliobot/sozcuklerden-sonra-sonsoz-somut-siire-dogru-notlar.
  • 64 Örneğin, daha erken dönemde Darren Wershler, “photoyıkım” (“photodestroy”) olarak adlandırdığı bir teknikle, dijital medya ortamında, bir yaranın kapanması sürecinde oluşan izlerin peşine düştü (Drucker, “Visual,” 102). Diğer daha erken dönem deneylerin bir envateri için bkz., Drucker, “Visual.”
  • 65 Goldsmith, “Make,” 10.
  • 66 Philadelpho Menezes, “Göstergelerarası Şiir: Kültürün Teknolojikleşmesinde Görsel ve Sessel Şiir,” çev. Suzan Sarı, Poetikhars (blog), 16 Mart 2007, erişim tarihi 18 Nisan 2016, http:// www.poetikhars.com/webblog/bibliobot/gostergelerarasi-siir.
  • 67 Franck Cormerais, “Dijitalin Poetikası,” çev. Zeynep Cansu Başeren, Poetikhars (blog), 26 Temmuz 2010, erişim tarihi 18 Nisan 2016, http://www.poetikhars.com/dijitalin-poetikasi.
  • 68 Michel Foucault, “Delilik, Edebiyat, Toplum,” Sonsuza Giden Dil (Seçme Yazılar 6) içinde, çev. Işık Ergüden (İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 1994), 271.
  • 69 Foucault, “Delilik,” 275.
  • 70 Janez Strehovec, “Döngü Olarak Metin/ Dijital Şiir Üzerine,” çev. Gökçen Ertuğrul, Zaman Çuvalı (blog), 22 Mart 2014, erişim tarihi 28 Mart 2016, https://zamancuvali.wordpress. com/2014/03/22/dongu-olarak-metin-dijital-siir-uzerine-2/.
  • 71 Strehovec, “Döngü,”.
  • 72 Strehovec, “Döngü,”.
  • 73 Katherine Hayles, “Deeper into the Machine: The Future of Electronic Literature,” Culture Machine 5 (2003), erişim tarihi 28 Mart 2016, http://culturemachine.net/index.php/cm/article/view/245/241.
  • 74 Geof Huth, “Şiir, Teknoloji, İnsanlık,” çev. Deniz Tuncel, Karagöz 5 (2008): 16-17.
  • 75 Bir değerlendirme için bkz., G. Gonca Gökalp-Alpaslan, “Türk Edebiyatında Somut (Görsel) Şiir,” Türkbilig 10 (2005): 6-9; Gökhan Tunç, “Çağdaş Türk Edebiyatında Görsel Şiir,” bilig 73 (2015): 249-270.
  • 76 Serkan Işın, Tüğün, (Ankara: Ebabil, 2007), 185.
  • 77 Zinhar.com, Deniz Tuncel, Derya Vural, Barış Özgür, Özcan Türkmen, Tarık Günersel, Ali Ömer Akbulut, Evrim Önk, Şakir Özüdoğru, Aslı Serin’den oluşan kurucu kadrosuyla, 2003’te bir wesitesi ve elektronik olarak yayınlanan bir dergi olarak ortaya çıktı. Suzan Sarı, Ayşegül Tözeren ve Zeynep Cansu Beşeren gibi isimler de bu oluşuma sonradan katılmıştır. İlk sayısı “MerkezKaç” başlığıyla yayınlanmıştır.
  • 78 Işın, Tüğün, 186.
  • 79 Işın, Tüğün, 185.
  • 80 Işın, Tüğün, 5-6.
  • 81 İşler için bkz., “zinharpost: görsel şiir türkiye’de görsel şiir (visual poetry in turkey),” Zinharpost (blog), erişim tarihi 28 Mart 2016, http://www.zinharpost.blogspot.com/.
  • 82 “Guidebook for Visual Poetry,” Poetikhars (blog), 17 Mart 2007, erişim tarihi 28 Mart 2016, http://www.poetikhars.com/webblog/telebeing/guidebook-visual-poetry.
  • 83 Serkan Işın, “Semiyotik Gerilla Savaşı: Görsel Şiir,” Yasakmeyve 28 (2007): 42-43.
  • 84 Bu eleştiriler için bkz., Enis Akın, “Şiirimizin Serüveninde Son 30 Yıl,” Karagöz 5 (2008): 45.
  • 85 Bu tür eleştiriler için bkz., Ali Görkem Userin, “Sözden Göze Evrilen Şiir,” Karagöz 3 (2008): 51-52.
  • 86 Evren Kuçlu, “Şiirin Tüğünü,” Karagöz 3 (2008): 54-55.
  • 87 Bu dönemin edebi mücadeleleri bağlamında yazılan bir yazı için bkz., Gökçen Ertuğrul, “İmkan Olarak Görsel Şiir: Başlangıç Düşünceleri,” Yasakmeyve 28 (2007): 35-41.
Toplam 87 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Makaleler
Yazarlar

Gökçen Ertuğrul

Yayımlanma Tarihi 2 Mayıs 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016

Kaynak Göster

APA Ertuğrul, G. (2016). Teknoloji ve Politikanın Kesişimselliğinde Yeni Mecra Sanatı ve Toplumsal Durum. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, 3(1), 7-29. https://doi.org/10.24955/ilef.305495
AMA Ertuğrul G. Teknoloji ve Politikanın Kesişimselliğinde Yeni Mecra Sanatı ve Toplumsal Durum. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi. Mayıs 2016;3(1):7-29. doi:10.24955/ilef.305495
Chicago Ertuğrul, Gökçen. “Teknoloji Ve Politikanın Kesişimselliğinde Yeni Mecra Sanatı Ve Toplumsal Durum”. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi 3, sy. 1 (Mayıs 2016): 7-29. https://doi.org/10.24955/ilef.305495.
EndNote Ertuğrul G (01 Mayıs 2016) Teknoloji ve Politikanın Kesişimselliğinde Yeni Mecra Sanatı ve Toplumsal Durum. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi 3 1 7–29.
IEEE G. Ertuğrul, “Teknoloji ve Politikanın Kesişimselliğinde Yeni Mecra Sanatı ve Toplumsal Durum”, Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, c. 3, sy. 1, ss. 7–29, 2016, doi: 10.24955/ilef.305495.
ISNAD Ertuğrul, Gökçen. “Teknoloji Ve Politikanın Kesişimselliğinde Yeni Mecra Sanatı Ve Toplumsal Durum”. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi 3/1 (Mayıs 2016), 7-29. https://doi.org/10.24955/ilef.305495.
JAMA Ertuğrul G. Teknoloji ve Politikanın Kesişimselliğinde Yeni Mecra Sanatı ve Toplumsal Durum. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi. 2016;3:7–29.
MLA Ertuğrul, Gökçen. “Teknoloji Ve Politikanın Kesişimselliğinde Yeni Mecra Sanatı Ve Toplumsal Durum”. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, c. 3, sy. 1, 2016, ss. 7-29, doi:10.24955/ilef.305495.
Vancouver Ertuğrul G. Teknoloji ve Politikanın Kesişimselliğinde Yeni Mecra Sanatı ve Toplumsal Durum. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi. 2016;3(1):7-29.