This study focuses on the historical development of telephone directories in the Ottoman Empire by examining the 1916–1917 Istanbul telephone directory, the directory’s fifth edition. The first telephone directory in the world was published in New Haven in 1878, and over the following years, directories evolved in both content and form, establishing their place in the world of communication. In the Ottoman Empire, this tradition dates back to 1913. The Istanbul telephone directory examined here provides significant information about telephone usage, communication rules, and the subscription system in Istanbul during the period. The directory includes a telephone usage guide, company rules, and phone numbers of various subscribers ranging from the sultan and the royal family to state officials, ministries, and departments, as well as merchants, traders, and bankers. Additionally, the pages of the directory feature advertisements from contemporary businesses and brands, offering insights into commercial life in the period. The directory’s publication in both Ottoman Turkish and French highlights the multilingual nature of the period and Istanbul’s significance in international trade. This study aims to provide a detailed introduction to the directory and to highlight the contributions of Ottoman telephone directories to communications technology. The research covers regulations related to telephone subscriptions, telephone usage guides, advertisements and notices, and the system of organizing names in the directory. The content of the directory serves as a valuable resource for broader research on Istanbul’s social and commercial structure, demographic layout, and street names. This study’s presentation of the directory to experts in related fields promises to contribute to future studies on urban and socio-economic history. The study addresses the use of telephones globally and in the Ottoman Empire, followed by an analysis of the directory’s content.
Bu çalışma, Osmanlı Devleti’nde telefon rehberlerinin tarihsel gelişimine odaklanarak 1916-1917 İstanbul telefon rehberinin beşinci baskısını incelemektedir. Dünyada ilk telefon rehberi 1878 yılında New Haven’da basılmış ve takip eden yıllarda rehberler içerik ve şekilsel olarak çeşitlenerek iletişim dünyasında yer edinmiştir. Osmanlı Devleti’nde bu geleneğin 1913 yılına kadar uzandığı görülmektedir. Çalışmada incelenen İstanbul telefon rehberi, dönemin İstanbul’unda telefon kullanımı, telefonla yapılan iletişim kuralları ve abonelik sistemine dair önemli bilgiler sunmaktadır. Rehberde, telefon kullanma kılavuzu, şirket kuralları, padişah ve hanedan mensuplarından devlet erkanına, nezaretlerden dairelere, esnaftan tüccara ve bankerlere kadar çeşitli abonelerin telefon numaraları yer almaktadır. Ayrıca rehberin sayfalarında o dönemin işyerleri ve markalarına ait reklamlar da bulunmakta, bu da ticaret hayatına dair ipuçları sunmaktadır. Rehberin Osmanlı Türkçesi ve Fransızca olarak iki dilde basılması, dönemin çok dilliliğini ve uluslararası ticaret açısından önemini ortaya koymaktadır. Bu çalışma, rehberin detaylı bir tanıtımını yaparak Osmanlı dönemi telefon rehberlerinin iletişim teknolojisine katkılarını ortaya koymayı hedeflemektedir. Çalışmada telefon aboneliğiyle ilgili mevzuatlar, telefon kullanım kılavuzu, reklamlar ve ilanlar ile rehberdeki isim düzenleme sistemi üzerinde durulmuştur. Rehberin içeriği, İstanbul’un sosyal ve ticari yapısı, demografik yapısı, cadde ve sokak isimleri gibi konularda yapılacak daha geniş çaplı araştırmalar için değerli bir kaynak teşkil etmektedir. Bu nedenle rehberin ilgili alanlardaki uzmanların dikkatine sunulması, kent tarihi ve sosyo-ekonomik yapı üzerine yapılacak çalışmalar için önem arz etmektedir. Çalışmada dünyada ve Osmanlı Devleti’nde telefonun kullanımına değinilmiş ve ardından rehberin içerik analizi yapılmıştır.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Communication Technology and Digital Media Studies |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | December 3, 2024 |
Submission Date | June 30, 2024 |
Acceptance Date | September 12, 2024 |
Published in Issue | Year 2024 |