Araştırma Makalesi
Yıl 2017,
, 59 - 90, 30.05.2017
Öz
This study examines readers’ reception of news photographs showing dead bodies. To this
end, in-depth interviews were conducted with 10 people of different socio-demographic
characteristics, on six photographs published on the websites of national dailies in Turkey in
2015. The interviews showed that reception of the photographs varied depending on gender,
age, level of education, profession, personal experiences, ideological view and religious belief
of the participants. On the other hand, it was found that there were ethical boundaries drawn
by the participants, concerning photographs of dead bodies. Participants also refused to look at
and attribute comprehensive meanings to the photographs which they found to be particularly
disturbing at first glance. The study argues that a new approach needs to be developed
regarding the use of dead body photographs in news stories.
Kaynakça
- 1 Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlük, erişim tarihi: 11 Aralık 2015, http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK. GTS.57a49d75d5cc01.94715835
- 2 Martin Heidegger, Being and Time, çev. John Macquarrie, Edward Robinson (Oxford: Blackwell, 2001), 307.
- 3 Norbert Elias, The Loneliness of the Dying, çev. Edmund Jephcott (New York: Continuum, 2001), 18-23.
- 4 Guy Debord, La Société du Spectacle (Paris: Editions Gallimard, 1992), 10-26.
- 5 Nilgün Tutal, “Televizyon: Patolojik ve Sağaltıcı Kamusal Alan ve Ötekinin Acısı ve Yasının İmkânsız Kılınması,” Azınlıklar, Ötekiler ve Medya içinde, der. Yasemin İnceoğlu ve Savaş Çoban (İstanbul: Ayrıntı, 2014), 287; Susan Sontag, Başkalarının Acısına Bakmak, çev. Osman Akınhay (İstanbul: Agora Kitaplığı, 2004), 17- 18.
- 6 “Aylan bebek” olarak tanınan üç yaşındaki Suriyeli Alan Kurdi’nin ölü bedeninin fotoğrafını yayımlayan Fransız Le Monde gazetesinin genel yayın yönetmeni Jérôme Fenoglio, “Mülteciler: Gözleri Açmak İçin Bir Fotoğraf” başlıklı yazısında, tek arzularının, “anın gerçekliğinin bir parçasını yakalamak” olduğunu belirtmiştir. Erişim tarihi: 12 Aralık 2015, http://www.lemonde.fr/europe/article/2015/09/03/ouvrir- les-yeux_4744650_3214.html Hürriyet gazetesi de, fotoğrafı, “dünyanın gözünü kapattığı mülteci dramına dikkat çekmek için” yayımladığını duyurmuştur. Erişim tarihi: 12 Aralık 2015, http://www.hurriyet.com.tr/dunyayi-sarsan-o-fotograf- gazetelerin-mansetlerinde-29975363
- 7 Hüseyin Köse ve Bahar Balcı, “Sapkın Vizör: Medyada Ölümün ve Ölü Bedenlerin Görsel Temsili ve Suriye İç Savaşı Örneği,” Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi 24 (2016): 55-78.
- 8 Tal Morse, “Covering the Dead,” Journalism Studies 15 (1) (2014): 98-113.
- 9 Refia Palabıyıkoğlu, “Medya ve Şiddet,” Kriz Dergisi 5 (2) (1997): 124-125.
- 10 Şahinde Yavuz, “Kitle İletişim Araştırmalarında Anadamar/Çoğulcu ve Eleştirel/Radikal Kuram Arasında Yöndeşme Tartışmaları,” Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 1 (9) (2015), 33.
- 11 Klaus Bruhn Jensen ve Karl Erik Rosengren, “İzleyicinin Peşindeki Beş Gelenek,” Medya ve İzleyici içinde, çev. Şahinde Yavuz ve Yiğit Yavuz, der. Şahinde Yavuz (Ankara: Vadi, 2005), 63.
- 12 Mehmet Yüksel, “Mahremiyet Hakkı ve Sosyo-Tarihsel Gelişimi,” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 58 (1) (2003): 182-187.
- 13 Von Hannover/Almanya (No.2), 7 Şubat 2012 tarihli Büyük Daire kararı, §96, erişim tarihi: 14 Aralık 2015, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i%3D001-109029#{“itemid”:[“001-109029”]}
- 14 “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi,” erişim tarihi: 14 Aralık 2015, http://www.echr.coe.int/ documents/convention_tur.pdf
- 15 Ruşen Keleş, “Kıyıların Korunması ve Toplum Yararı,” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 44 (1- 2) (1989): 57-58.
- 16 Ümit Gezder, “Ölüm Sonrası Hatırayı Koruma Doktrini ve Ölüm Sonrası Kişiliğin Korunması Teorisi,” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 65 (1) (2007): 207-213.
- 17 Cour Européenne des Droits de l’Homme, “Communiqué du Greffier”, erişim tarihi: 14 Aralık 2015, https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1150595&Site=COE#
- 18 Korkmaz Alemdar, Medya Gücü ve Demokratik Kurumlar (İstanbul: Afa, 1999), 253.
- 19 “Basın Meslek İlkeleri,” erişim tarihi: 11 Aralık 2015, http://basinkonseyi.org.tr/basin- meslek-ilkeleri/
- 20 “Türkiye Gazetecilik Hak ve Sorumluluk Bildirgesi,” erişim tarihi: 11 Aralık 2015, http://www.tgc.org.tr/bildirgeler/turkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk-bildirgesi.html
- 21 “Yazılı Basın Yayın İlkeleri,” erişim tarihi: 11 Aralık 2015, http://www.doganholding.com.tr/_files/pdf/yayin_ilkeleri_yazili_basin.pdf
- 22 Bunun bir örneği; 2 Ocak 2014 tarihinde Hürriyet Gazetesi’nin Ege ekinin ilk sayfasında yayımlanan, intihar etmiş bir genç kızın yakın plan çekilmiş kanlar içindeki fotoğrafıdır.
- 23 Denis McQuail ve Sven Windahl, Communication Models for the Study of Mass Communication (NY: Routledge, 1993), 132-133.
- 24 Jensen ve Rosengren, “İzleyicinin,” 58.
- 25 Jensen ve Rosengren, “İzleyicinin,” 65.
- 26 Graham Murdock, “Cultural Studies: Missing Links,” Critical Studies in Mass Communication 6 (4) (1989): 436.
- 27 Stuart Hall, “Encoding/ Decoding,” Culture, Media, Language içinde, der. Dorothy Hobson, Andrew Lowe ve Paul Willis (Londra: Hutchinson, 1980), 128-138.
- 28 Hall, “Encoding,” 136-137.
- 29 Ian Angus, vd., “Reflections upon the Encoding/ Decoding Model: An Interview with Stuart Hall,” Viewing, Reading, Listening: Audiences and Cultural Reception içinde, der. Jon Cruz ve Justin Lewis (Boulder: Westview, 1993), 265.
- 30 Pasquier Dominique, “Introduction,” Sociologie de la Communication, 1 (1) (1997): 735-737.
- 31 Yavuz, “Kitle,” 33.
- 32 Graeme Turner, İngiliz Kültürel Çalışmaları, çev. Deniz Özçetin ve Burak Özçetin (Ankara: Heretik, 2016), 158- 161.
- 33 Elihu Katz ve Tamar Liebes, “Interacting With ‘Dallas’: Cross Cultural Readings of American TV,” Canadian Journal of Communication, 15 (1) (1990): 45-66.
- 34 Klaus Bruhn Jensen, “Sosyal Kaynak Olarak Haberler: Danimarka Televizyon Haberleri Hakkında Nitel Ampirik Bir Çalışma,” Medya ve İzleyici içinde, çev. ve der. Şahinde Yavuz (Ankara: Vadi, 2005), 155-156.
- 35 Oya Şakı Aydın, “Alımlama Araştırmaları ve Kültürel Çalışmalar Geleneğinin Katkısı,” İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (11) (2007): 129.
- 36 Brigitta Hoijer, “İzleyicilerin Televizyon Programlarını Alımlayışı: Kuramsal ve Metodolojik Değerlendirmeler,” Medya ve İzleyici içinde, çev. ve der. Şahinde Yavuz (Ankara: Vadi, 2005), 110-111.
- 37 Prof. Dr. Çiler Dursun’a, Prof. Dr. Nur Betül Çelik’e ve bu makalenin hakemlerine önerileri ve yapıcı eleştirileri için teşekkür ederim.
Yıl 2017,
, 59 - 90, 30.05.2017
Öz
Bu çalışmada, ölü bedenleri gösteren haber fotoğraflarının okurlar tarafından nasıl alımlandığı
incelenmektedir. Çalışma, Türkiye’deki ulusal gazetelerin internet sitelerinde 2015 yılında
yayımlanmış altı fotoğrafa ilişkin, farklı sosyo-demografik özelliklere sahip 10 kişi ile derinlemesine
görüşmeler yapılarak gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler; katılımcıların cinsiyetlerinin, yaşlarının,
eğitim düzeylerinin, mesleklerinin, kişisel deneyimlerinin, ideolojik görüşlerinin ve dini inançlarının
fotoğrafların alımlanmasında farklılık yarattığını göstermiştir. Bununla birlikte, katılımcılar tarafından
ölü beden fotoğraflarına ilişkin çizilen etik sınırlar bulunduğu belirlenmiştir. Katılımcılar, ilk anda çok
rahatsız edici buldukları fotoğraflara bakmayı ve bu fotoğraflarla ilgili kapsamlı anlam üretmeyi de
reddetmişlerdir. Çalışma, haberlerde ölü beden fotoğraflarının kullanımı konusunda yeni bir tavır
geliştirilmesinin gerekli olduğu iddiasındadır.
Kaynakça
- 1 Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlük, erişim tarihi: 11 Aralık 2015, http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK. GTS.57a49d75d5cc01.94715835
- 2 Martin Heidegger, Being and Time, çev. John Macquarrie, Edward Robinson (Oxford: Blackwell, 2001), 307.
- 3 Norbert Elias, The Loneliness of the Dying, çev. Edmund Jephcott (New York: Continuum, 2001), 18-23.
- 4 Guy Debord, La Société du Spectacle (Paris: Editions Gallimard, 1992), 10-26.
- 5 Nilgün Tutal, “Televizyon: Patolojik ve Sağaltıcı Kamusal Alan ve Ötekinin Acısı ve Yasının İmkânsız Kılınması,” Azınlıklar, Ötekiler ve Medya içinde, der. Yasemin İnceoğlu ve Savaş Çoban (İstanbul: Ayrıntı, 2014), 287; Susan Sontag, Başkalarının Acısına Bakmak, çev. Osman Akınhay (İstanbul: Agora Kitaplığı, 2004), 17- 18.
- 6 “Aylan bebek” olarak tanınan üç yaşındaki Suriyeli Alan Kurdi’nin ölü bedeninin fotoğrafını yayımlayan Fransız Le Monde gazetesinin genel yayın yönetmeni Jérôme Fenoglio, “Mülteciler: Gözleri Açmak İçin Bir Fotoğraf” başlıklı yazısında, tek arzularının, “anın gerçekliğinin bir parçasını yakalamak” olduğunu belirtmiştir. Erişim tarihi: 12 Aralık 2015, http://www.lemonde.fr/europe/article/2015/09/03/ouvrir- les-yeux_4744650_3214.html Hürriyet gazetesi de, fotoğrafı, “dünyanın gözünü kapattığı mülteci dramına dikkat çekmek için” yayımladığını duyurmuştur. Erişim tarihi: 12 Aralık 2015, http://www.hurriyet.com.tr/dunyayi-sarsan-o-fotograf- gazetelerin-mansetlerinde-29975363
- 7 Hüseyin Köse ve Bahar Balcı, “Sapkın Vizör: Medyada Ölümün ve Ölü Bedenlerin Görsel Temsili ve Suriye İç Savaşı Örneği,” Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi 24 (2016): 55-78.
- 8 Tal Morse, “Covering the Dead,” Journalism Studies 15 (1) (2014): 98-113.
- 9 Refia Palabıyıkoğlu, “Medya ve Şiddet,” Kriz Dergisi 5 (2) (1997): 124-125.
- 10 Şahinde Yavuz, “Kitle İletişim Araştırmalarında Anadamar/Çoğulcu ve Eleştirel/Radikal Kuram Arasında Yöndeşme Tartışmaları,” Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Araştırmaları Dergisi, 1 (9) (2015), 33.
- 11 Klaus Bruhn Jensen ve Karl Erik Rosengren, “İzleyicinin Peşindeki Beş Gelenek,” Medya ve İzleyici içinde, çev. Şahinde Yavuz ve Yiğit Yavuz, der. Şahinde Yavuz (Ankara: Vadi, 2005), 63.
- 12 Mehmet Yüksel, “Mahremiyet Hakkı ve Sosyo-Tarihsel Gelişimi,” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 58 (1) (2003): 182-187.
- 13 Von Hannover/Almanya (No.2), 7 Şubat 2012 tarihli Büyük Daire kararı, §96, erişim tarihi: 14 Aralık 2015, http://hudoc.echr.coe.int/eng?i%3D001-109029#{“itemid”:[“001-109029”]}
- 14 “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi,” erişim tarihi: 14 Aralık 2015, http://www.echr.coe.int/ documents/convention_tur.pdf
- 15 Ruşen Keleş, “Kıyıların Korunması ve Toplum Yararı,” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 44 (1- 2) (1989): 57-58.
- 16 Ümit Gezder, “Ölüm Sonrası Hatırayı Koruma Doktrini ve Ölüm Sonrası Kişiliğin Korunması Teorisi,” İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası 65 (1) (2007): 207-213.
- 17 Cour Européenne des Droits de l’Homme, “Communiqué du Greffier”, erişim tarihi: 14 Aralık 2015, https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=1150595&Site=COE#
- 18 Korkmaz Alemdar, Medya Gücü ve Demokratik Kurumlar (İstanbul: Afa, 1999), 253.
- 19 “Basın Meslek İlkeleri,” erişim tarihi: 11 Aralık 2015, http://basinkonseyi.org.tr/basin- meslek-ilkeleri/
- 20 “Türkiye Gazetecilik Hak ve Sorumluluk Bildirgesi,” erişim tarihi: 11 Aralık 2015, http://www.tgc.org.tr/bildirgeler/turkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk-bildirgesi.html
- 21 “Yazılı Basın Yayın İlkeleri,” erişim tarihi: 11 Aralık 2015, http://www.doganholding.com.tr/_files/pdf/yayin_ilkeleri_yazili_basin.pdf
- 22 Bunun bir örneği; 2 Ocak 2014 tarihinde Hürriyet Gazetesi’nin Ege ekinin ilk sayfasında yayımlanan, intihar etmiş bir genç kızın yakın plan çekilmiş kanlar içindeki fotoğrafıdır.
- 23 Denis McQuail ve Sven Windahl, Communication Models for the Study of Mass Communication (NY: Routledge, 1993), 132-133.
- 24 Jensen ve Rosengren, “İzleyicinin,” 58.
- 25 Jensen ve Rosengren, “İzleyicinin,” 65.
- 26 Graham Murdock, “Cultural Studies: Missing Links,” Critical Studies in Mass Communication 6 (4) (1989): 436.
- 27 Stuart Hall, “Encoding/ Decoding,” Culture, Media, Language içinde, der. Dorothy Hobson, Andrew Lowe ve Paul Willis (Londra: Hutchinson, 1980), 128-138.
- 28 Hall, “Encoding,” 136-137.
- 29 Ian Angus, vd., “Reflections upon the Encoding/ Decoding Model: An Interview with Stuart Hall,” Viewing, Reading, Listening: Audiences and Cultural Reception içinde, der. Jon Cruz ve Justin Lewis (Boulder: Westview, 1993), 265.
- 30 Pasquier Dominique, “Introduction,” Sociologie de la Communication, 1 (1) (1997): 735-737.
- 31 Yavuz, “Kitle,” 33.
- 32 Graeme Turner, İngiliz Kültürel Çalışmaları, çev. Deniz Özçetin ve Burak Özçetin (Ankara: Heretik, 2016), 158- 161.
- 33 Elihu Katz ve Tamar Liebes, “Interacting With ‘Dallas’: Cross Cultural Readings of American TV,” Canadian Journal of Communication, 15 (1) (1990): 45-66.
- 34 Klaus Bruhn Jensen, “Sosyal Kaynak Olarak Haberler: Danimarka Televizyon Haberleri Hakkında Nitel Ampirik Bir Çalışma,” Medya ve İzleyici içinde, çev. ve der. Şahinde Yavuz (Ankara: Vadi, 2005), 155-156.
- 35 Oya Şakı Aydın, “Alımlama Araştırmaları ve Kültürel Çalışmalar Geleneğinin Katkısı,” İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (11) (2007): 129.
- 36 Brigitta Hoijer, “İzleyicilerin Televizyon Programlarını Alımlayışı: Kuramsal ve Metodolojik Değerlendirmeler,” Medya ve İzleyici içinde, çev. ve der. Şahinde Yavuz (Ankara: Vadi, 2005), 110-111.
- 37 Prof. Dr. Çiler Dursun’a, Prof. Dr. Nur Betül Çelik’e ve bu makalenin hakemlerine önerileri ve yapıcı eleştirileri için teşekkür ederim.
Toplam 37 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Mayıs 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 |