Cumhuriyet'in İlk Sinema Dergisi Sinema Postası / Le Courrier du Cinéma (1923) ve Dönemin Sinema Hayatı Üzerine Bazı Gözlemler

İsmail Arda Odabaşı

doi:10.24955/ilef.1415580

Araştırma Makalesi

Cumhuriyet'in İlk Sinema Dergisi Sinema Postası / Le Courrier du Cinéma (1923) ve Dönemin Sinema Hayatı Üzerine Bazı Gözlemler

Yıl 2024, , 149 - 184, 31.05.2024

İsmail Arda Odabaşı

https://doi.org/10.24955/ilef.1415580

Öz

8 Aralık 1923’te ünlü şair Nâzım Hikmet’in babası Hikmet Nâzım Bey’in yönetiminde İstanbul’da yayın hayatına giren Sinema Postası / Le Courrier du Cinéma, Cumhuriyet döneminin ilk sinema dergisidir. Osmanlı Türkçesi ve Fransızca olmak üzere iki dilli çıkan, haftalık ve resimli bir yayındır. Paris’te yayımlanmakta olan Fransız sinema dergisi Cinémagazine model alınarak çıkarılan Sinema Postası, Türkiye’de magazin tipi sinema dergiciliğinin öncüsüdür. Derginin Fransızca bölümünü Fransız gazeteci Roger Lavallette yönetmiştir. Derginin en aktif yazarı ve ilerleyen sayılarda başyazarı ise Vedat Örfi Bengü’dür. Daha evvel değişik çalışmalara konu olan ve üç sayısının tespit edilebildiği görülen Sinema Postası’nın bu makale kapsamında iki nüshası daha bulunmuş ve toplam beş sayısı incelenmiştir. Bu makale, Sinema Postası’nın kapsamlı bir incelemesini tarihsel bağlamı içinde sunmaktadır. Derginin yayımlanma motivasyonlarını ortaya koymayı, içeriğine ışık tutmayı ve kuruluşuna yol açan koşulları keşfetmeyi amaçlamaktadır. İkinci olarak bu makalede, Sinema Postası’ndan hareketle Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş sürecinde sinemanın Türkiye’deki durumuna dair gözlem ve değerlendirmelerde bulunmak amaçlanmaktadır. Cumhuriyet’in ilk sinema dergisi kendi döneminin sinema hayatını açık şekilde yansıtır. Yerli yapımcılığın cılız, sinema piyasasının gösterim odaklı olduğu koşullarda Avrupa ve ABD yapımı filmler baskındır. Üstelik Hollywood ön plana çıkmakta ve yıldız sisteminin semptomları belirginleşmektedir. Makalede “sinema romanı” ve “sinema muharriri” gibi kavramların ön plana çıkıp sinema kültürünün ayrılmaz parçası haline geldiği; matbuat, popüler edebiyat ve sinema arasında kurulan karmaşık ilişkiler ağı incelenmektedir. Sinema Postası, yalnızca Türk sinemasının erken dönemine dair değerli bilgiler sunmakla kalmamakta, aynı zamanda bu dönüşüm dönemindeki daha geniş kültürel ve sinemasal değişimlerin projektörü olarak da hizmet etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sinema tarihi;, sinema yayıncılığı, Sinema Postası / Le Courrier du Cinéma, Vedat Örfi Bengü, medyalararasılık

Kaynakça

1922. Esrarengiz Paris! Çeviren Kemalettin Şükrü. İstanbul: Minber Matbaası.
1923. Bin Bir Gece Hikâyeleri-Gülnihal Sultan. Çeviren Vedat Örfi. İstanbul: Minber Matbaası.
1923. İnşallah. Çeviren Kemalettin. İstanbul: Necm-i İstikbal Matbaası.
1926. Meşhur Sinema Artistleri Albümü. İstanbul: Sebat Matbaası.
1927. Nasıl Sinema Yıldızı Olabilirsiniz? İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.
Akçura, Gökhan. 2004. Aile Boyu Sinema. İstanbul: İthaki Yayınları.
Boran, Tunç. 2023a. “Aktüel ve Belgesel Ayrımı Bağlamında Yeşil Bursa (1932) Filmi Üzerine Bir Değerlendirme.” Sinecine 14 (1): 33-61.
Boran, Tunç. 2023b. “Kanonik Sinema Tarihi Yazımından Kuşkulan(ma)mak: Nazım Hikmet’in Filmografisine Dair Birkaç Düzeltme.” İlef Dergisi 10 (2): 169-202.
Calindex. ty. Erişim tarihi 4 Ocak 2024. https://calindex.eu/parutions. php?larevue=CMZ. Ciné-Ressources. ty. Erişim tarihi 4 Ocak 2024. http://www.cineressources.net/ ressource.php?collection=PERIODIQUES&pk=346#.
Çam, Aydın ve Çiğdem Aksu-Çam. 2022. “Anadolu’da, Erken Dönem Film Dağıtımına Dair Bir Belge: İzmir’de Sinema.” Sinecine 13 (2): 479-486.
Çimen, Ülhak, Ömer Alanka ve Fatih Değirmenci. 2022. “Osmanlı Sinema Sürelilerinin Tespiti, Arşiv Araştırması ve Dijitalizasyonu.” Kesit Akademi Dergisi 8 (30): 528-542.
Dersaadet Telefon Şirketi Telefon Rehberi Eylül 1340. 1924 (1340). İstanbul: Zelliç Biraderler Matbaası.
Duyan, Yektanurşin. 2021. Türk Sinemasında Kadın Yıldız Olmak. Ankara: Dipnot Yayınları.
Ethem İzzet ve Vedat Örfi. 1923 (1339). Fahişenin Azabı. İstanbul: Necm-i İstikbal Matbaası.
Ethem İzzet ve Vedat Örfi. 1924 (1340). Kız mı? Dul mu? İstanbul: Sühulet Matbaası.
Filmer, Cemil. 1984. Hatıralar Türk Sinemasında 65 Yıl. İstanbul: Emek Matbaacılık.
Gomery, Douglas. 2008. “Hollywood Stüdyo Sistemi.” Çeviren Ahmet Fethi. Dünya Sinema Tarihi içinde, editör Geoffrey Nowell-Smith, 64-75. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Gündüz, Mustafa. 2007. Bir Sultan Abdülhamid Müdâfaanâmesi Hatırât-ı Sultan Abdülhamid-i Sâni. Ankara: Lotus Yayınevi.
Gürata, Ahmet. 2000. “‘Mısır Sinemasını Kuran Türk’ Vedat Örfi Bengü.” Geceyarısı Sineması: 32-38.
Hilmi A. Malik. 1933. Türkiye’de Sinema ve Tesirleri. Ankara: Kitap Yazanlar Kooperatifi Neşriyatı.
Hinkle, Eugene M. 2007. “The Motion Picture in Modern Turkey.” The Turkish Cinema In The Early Republican Years içinde, editör Rıfat N. Bali, 25-185. İstanbul: The Isis Press.
Işığan, İ. Altuğ. 2003. “Yeşilçam’dan Önce Türkiye’de Sinema Sektörü.” Yeni Film (1): 32-42.
İnuğur, M. Nuri. 1999. Türk Basınında İz Bırakanlar. İstanbul: Der Yayınları. İskit, Server. 1943. Türkiye’de Matbuat İdareleri ve Politikaları. Başvekâlet Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Yayınları.
Jacques, Norbert. 1923 (1339). Kumarbaz Doktor Mabuse. Çevirmen İhsan Sıtkı. İstanbul: Cihan Biraderler Matbaası. Makal, Oğuz. 2003. Beyazperde ve Sahnede Nâzım Hikmet. İstanbul: YGS Yayınları.
Margueritte, Victor. 1923 (1339). Erkek Kız/La Garçonne. Çeviren Kemalettin. İstanbul: Cihan Biraderler Matbaası.
Memet Fuat. 2021. Gölgede Kalan Yıllar. İstanbul: YKY.
Odabaşı, İ. Arda. 2019. “Osmanlı’da Sinema Yayıncılığı ve Bilinen İlk Türkçe Sinema Gazetesi: Türk Sineması.” Journal of Universal History Studies 2 (2): 317-350.
Odabaşı, İ. Arda. 2020. “Cinayet Seyriyle Realiteden Kaçış: I. Dünya Savaşı’nda Popüler Film ve Toplumsal Travma.” Travmaların Gölgesinde Politik Psikoloji içinde, editör Deniz Ülke Arıboğan, 157-195. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
Odabaşı, İ. Arda. 2023. “Nur Baba Romanının Sinema Uyarlaması: Boğaziçi Esrarı.” Yakup Kadri Karaosmanoğlu içinde, editörler Didem Ardalı Büyükarman ve Seval Şahin, 273-304. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Özön, Nijat. 1958. Ansiklopedik Sinema Sözlüğü. İstanbul: Arkın Kitabevi.
Özön, Nijat. 1963. Sinema Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
Özön, Nijat. 2013. Türk Sineması Tarihi 1896-1960. İstanbul: Doruk Yayınları.
Sevengil, Refik Ahmet. 1968. Türk Tiyatrosu Tarihi V: Meşrutiyet Tiyatrosu. İstanbul: Devlet Konservatuvarı Yayınları.
Toprak, Zafer. 2015. Türkiye’de Kadın Özgürlüğü ve Feminizm (1908-1935). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Toprak, Zafer. 2017. Türkiye’de Yeni Hayat İnkılap ve Travma (1908-1928). İstanbul: Doğan Kitap.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Dahiliye Nezareti, Umûr-ı Mahalliye ve Vilayât Müdüriyeti (DH. UMVM), 117/45.
Uricchio, William. 2008. “Birinci Dünya Savaşı ve Avrupa’da Kriz.” Çeviren Ahmet Fethi. Dünya Sinema Tarihi içinde, editör Geoffrey Nowell-Smith, 85-94. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Üyepazarcı, Erol. 2019. Unutulanlar, Hiç Bilinmeyenler ve Bilinmek İstenmeyenler Türkiye’de Popüler Romanın İlk Yüzyılının Öyküsü (1875-1975) 1. Cilt. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
Yılmaz, Ayşe. 2021. “Bir Erken Dönem Sinema Süreli Yayınları Retrospektifi.” TALİD 19 (37): 305-356.
Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma Yazıları
8 Kânunuevvel 1923. “Muazzez Karie ve Karilerimize.” Sinema Postası 4.
8 Kânunuevvel 1923. “Programımız.” Sinema Postası 1.
8 Kânunuevvel 1923. Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma.
15 Kânunuevvel 1923. Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma.
17 Kânunusani 1924. “Amerika-Sinema Âleminde Muhalefetler.” Sinema Postası 9.
17 Kânunusani 1924. “Karilerimizle Hasbıhal.” Sinema Postası 7.
17 Kânunusani 1924. “Müsabakamız.” Sinema Postası ön kapak iç yüz.
17 Kânunusani 1924. “Sinemalarda Cevelan.” Sinema Postası 11.
17 Kânunusani 1924. “Temaşa Vergisi.” Sinema Postası 5.
17 Kânunusani 1924. Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma.
21 Şubat 1924. “Karilerimizle Hasbıhal.” Sinema Postası 16.
21 Şubat 1924. “Notre Courrier.” Le Courrier du Cinéma arka kapak iç yüz.
21 Şubat 1924. “Notre Rédacteur En Chef.” Le Courrier du Cinéma arka kapak iç yüz.
21 Şubat 1924. “Yeni Programımız.” Sinema Postası ön kapak iç yüz.
21 Şubat 1924. Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma.
22 Kânunuevvel 1923. “Günü Geçmiş Nüshalarımız.” Sinema Postası s.y.
22 Kânunuevvel 1923. “Sinema Sanatkârları Arasında Güzellik Müsabakamız.” Sinema Postası ön kapak iç yüz.
22 Kânunuevvel 1923. “Tefrikamız.” Sinema Postası s.y.
22 Kânunuevvel 1923. Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma.
Fehmi, Şükrü. 17 Kânunusani 1924. “Sinemada Çocuk Artistler.” Sinema Postası 10-11.
Orhan, Memduh. 17 Kânunusani 1924. “Almanya’da Sinema Hayatı.” Sinema Postası 12.
Vav, Ayın. [Vedat Örfi]. 21 Şubat 1924. “Sanatkârlarımızı Tanıyalım: Bedia Muvahhit Hanım.” Sinema Postası 1-2.
Védad Urfy. 22 Décembre 1923. “Les Débuts du Cinéma en Turquie.” Le Courrier du Cinéma s.y.
Vedat Örfi. 15 Kânunuevvel 1923. “Milli Filmler.” Sinema Postası 1-2.
Yararlanılan Gazete ve Dergiler
1 Kânunuevvel 1923. “Müfit Bir Teşebbüs.” Akşam 3.
1 Teşrinisani 1923. Vatan, 6.
2 Kânunusani 1924. “Santral Yangını Hakkında.” Akşam 3.
2 Kânunusani 1924. Akşam, 3.
2 Teşrinisani 1923. Akşam, 4.
3 Kânunuevvel 1923. “Âsâr-ı Münteşire: İnşallah.” İkdam 3.
3 Kânunuevvel 1923. “Sinema Postası.” Vatan 3.
3 Kânunusani 1924. Akşam, 3.
4 Kânunusani 1924. Akşam, 3.
6 Kânunuevvel 1923. “Yeni Neşriyat: Sinema Postası.” Akşam 3.
8 Eylül 1923 (1339). Süs, 16.
8 Teşrinievvel 1923. “Âsâr-ı Münteşire.” Vatan 4.
8 Teşrinisani 1923. “Müşküllere Cevap.” Vatan 4.
9 Kânunuevvel 1923. “Yeni Neşriyat: Sinema Postası Çıktı.” Akşam 3.
9 Teşrinievvel 1923. “Yeni Neşriyat.” Akşam 3.
12 Kânunuevvel 1923. “Sinema Postası.” Vatan 3.
13 Teşrinievvel 1923. “Muhteşem Bir Türk Müessesesi.” Resimli Gazete 3.
15 Eylül 1923 (1339). Süs, 16.
16 Haziran 1923 (1339). “Sinema Artistleri Müsabakası.” Süs 15.
17 Teşrinievvel 1923. “Doktor Mabuse.” Akşam 4.
17 Teşrinievvel 1923. “La Garçonne.” Akşam 4.
18 Ağustos 1923. “Türklerin Şaheserleri.” Vatan 3.
18 Kânunuevvel 1924. “Lyon’da Bir Türk Filmi.” Opera-Sine 4.
19 Şubat 1925. “Sinema ve Kitapçılık.” Resimli Dünya 6.
22 Eylül 1923. “Elhamra Sineması’nın Resm-i Küşadı.” Vatan 3.
22 Eylül 1927. “Beynelmilel Sinemacılık Âleminde İlk Türk Sanatkâr: Vedat Örfi Bey.” Büyük Gazete 8-9.
22 Teşrinisani 1923. “Müşküllere Cevap.” Vatan 4.
23 Teşrinisani 1923. Vatan, 3.
25 Teşrinisani 1923. Vatan, 3.
26 Teşrinievvel 1923. Vatan, 3.
27 Kânunuevvel 1923. “Karilerimizin Müşküllerine Cevap.” Vatan, 4.
28 Ağustos 1923. “Türklerin Şaheserleri.” İkdam 3.
30 Teşrinievvel 1923. Akşam, 3.
31 Kânunuevvel 1923. “Dünkü Yangın.” Vakit 5.
Temmuz 1928. “Vesikalar: Meşrutiyet’in İlanından Beri Türkiye’de Neşrolunmuş Gazete ve Mecmualar.” Ayın Tarihi 3556-3561.
De Marchi, Robert. 28 Décembre 1923. “Constantinople.” Cinémagazine 508. De Mirbel, Jean. 7 Décembre 1923. “Les Grands Films: Koenigsmark.” Cinémagazine 373-374.
Fehmi Şükrü. 29 Mart 1924 (1340). “Operet Kraliçesi Cordy Millowitsch.” Süs 8.
Hüseyin Rahmi. 21 Kânunuevvel 1922. “Can Pazarı-İkdam’ın Tefrikası 34.” İkdam 2.
Vav. Ayın. 30 Haziran 1923. “Mısır Mektupları: Kahire’deki Firarilerin Yeni Bir Marifeti.” Vatan 3.
Vav. Ayın. 7 Ağustos 1923. “Mısır Mektupları: Sulh Bayramının Kahire’de Tes‘îdi.” Vatan 2.

The First Cinema Magazine of the Republic Era, Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma (1923) and Some Observations on Cinema Life of Its Period

Yıl 2024, , 149 - 184, 31.05.2024

İsmail Arda Odabaşı

https://doi.org/10.24955/ilef.1415580

Öz

Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma, established in Istanbul on 8 December 1923 under the leadership of Hikmet Nâzım, the father of the famous poet Nâzım Hikmet, was the first cinema magazine of the republican era. Inspired by the French magazine Cinémagazine, this illustrated bilingual weekly, which featured content in both Ottoman Turkish and French, was the pioneer of tabloid-type cinema magazines in Turkey. The French section of the magazine was overseen by the French journalist Roger Lavallette, while Vedat Örfi Bengü emerged as a prominent contributor and later the chief editor. This article presents a comprehensive examination of Sinema Postası within its historical context. It aims to uncover the motives behind the magazine’s creation, explore the circumstances that led to its establishment, and shed light on the content it published with an eye to the insights it offers into the state of Turkish cinema during the transition from empire to republic. The first cinema magazine of the republican era clearly reflects the cinema life of its day. During this period, limited domestic production meant that foreign films, particularly from Europe and the United States, notably Hollywood, dominated the cinematic landscape. This era also witnessed the emergence of the “movie star,” further shaped by Hollywood’s influence. This article delves into the intricate web of relationships between the contemporary press, popular literature, and cinema, where the concepts of “ciné-roman” and “cinema writer” gained prominence and became an integral part of cinematic culture. Sinema Postası not only offers valuable insights into the early days of Turkish cinema but also serves as a valuable window onto the broader cultural and cinematic shifts during this transformative period.

Anahtar Kelimeler

History of cinema, cinema publishing, Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma, Vedat Örfi Bengü, intermediality

Kaynakça

1922. Esrarengiz Paris! Çeviren Kemalettin Şükrü. İstanbul: Minber Matbaası.
1923. Bin Bir Gece Hikâyeleri-Gülnihal Sultan. Çeviren Vedat Örfi. İstanbul: Minber Matbaası.
1923. İnşallah. Çeviren Kemalettin. İstanbul: Necm-i İstikbal Matbaası.
1926. Meşhur Sinema Artistleri Albümü. İstanbul: Sebat Matbaası.
1927. Nasıl Sinema Yıldızı Olabilirsiniz? İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.
Akçura, Gökhan. 2004. Aile Boyu Sinema. İstanbul: İthaki Yayınları.
Boran, Tunç. 2023a. “Aktüel ve Belgesel Ayrımı Bağlamında Yeşil Bursa (1932) Filmi Üzerine Bir Değerlendirme.” Sinecine 14 (1): 33-61.
Boran, Tunç. 2023b. “Kanonik Sinema Tarihi Yazımından Kuşkulan(ma)mak: Nazım Hikmet’in Filmografisine Dair Birkaç Düzeltme.” İlef Dergisi 10 (2): 169-202.
Calindex. ty. Erişim tarihi 4 Ocak 2024. https://calindex.eu/parutions. php?larevue=CMZ. Ciné-Ressources. ty. Erişim tarihi 4 Ocak 2024. http://www.cineressources.net/ ressource.php?collection=PERIODIQUES&pk=346#.
Çam, Aydın ve Çiğdem Aksu-Çam. 2022. “Anadolu’da, Erken Dönem Film Dağıtımına Dair Bir Belge: İzmir’de Sinema.” Sinecine 13 (2): 479-486.
Çimen, Ülhak, Ömer Alanka ve Fatih Değirmenci. 2022. “Osmanlı Sinema Sürelilerinin Tespiti, Arşiv Araştırması ve Dijitalizasyonu.” Kesit Akademi Dergisi 8 (30): 528-542.
Dersaadet Telefon Şirketi Telefon Rehberi Eylül 1340. 1924 (1340). İstanbul: Zelliç Biraderler Matbaası.
Duyan, Yektanurşin. 2021. Türk Sinemasında Kadın Yıldız Olmak. Ankara: Dipnot Yayınları.
Ethem İzzet ve Vedat Örfi. 1923 (1339). Fahişenin Azabı. İstanbul: Necm-i İstikbal Matbaası.
Ethem İzzet ve Vedat Örfi. 1924 (1340). Kız mı? Dul mu? İstanbul: Sühulet Matbaası.
Filmer, Cemil. 1984. Hatıralar Türk Sinemasında 65 Yıl. İstanbul: Emek Matbaacılık.
Gomery, Douglas. 2008. “Hollywood Stüdyo Sistemi.” Çeviren Ahmet Fethi. Dünya Sinema Tarihi içinde, editör Geoffrey Nowell-Smith, 64-75. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Gündüz, Mustafa. 2007. Bir Sultan Abdülhamid Müdâfaanâmesi Hatırât-ı Sultan Abdülhamid-i Sâni. Ankara: Lotus Yayınevi.
Gürata, Ahmet. 2000. “‘Mısır Sinemasını Kuran Türk’ Vedat Örfi Bengü.” Geceyarısı Sineması: 32-38.
Hilmi A. Malik. 1933. Türkiye’de Sinema ve Tesirleri. Ankara: Kitap Yazanlar Kooperatifi Neşriyatı.
Hinkle, Eugene M. 2007. “The Motion Picture in Modern Turkey.” The Turkish Cinema In The Early Republican Years içinde, editör Rıfat N. Bali, 25-185. İstanbul: The Isis Press.
Işığan, İ. Altuğ. 2003. “Yeşilçam’dan Önce Türkiye’de Sinema Sektörü.” Yeni Film (1): 32-42.
İnuğur, M. Nuri. 1999. Türk Basınında İz Bırakanlar. İstanbul: Der Yayınları. İskit, Server. 1943. Türkiye’de Matbuat İdareleri ve Politikaları. Başvekâlet Basın ve Yayın Umum Müdürlüğü Yayınları.
Jacques, Norbert. 1923 (1339). Kumarbaz Doktor Mabuse. Çevirmen İhsan Sıtkı. İstanbul: Cihan Biraderler Matbaası. Makal, Oğuz. 2003. Beyazperde ve Sahnede Nâzım Hikmet. İstanbul: YGS Yayınları.
Margueritte, Victor. 1923 (1339). Erkek Kız/La Garçonne. Çeviren Kemalettin. İstanbul: Cihan Biraderler Matbaası.
Memet Fuat. 2021. Gölgede Kalan Yıllar. İstanbul: YKY.
Odabaşı, İ. Arda. 2019. “Osmanlı’da Sinema Yayıncılığı ve Bilinen İlk Türkçe Sinema Gazetesi: Türk Sineması.” Journal of Universal History Studies 2 (2): 317-350.
Odabaşı, İ. Arda. 2020. “Cinayet Seyriyle Realiteden Kaçış: I. Dünya Savaşı’nda Popüler Film ve Toplumsal Travma.” Travmaların Gölgesinde Politik Psikoloji içinde, editör Deniz Ülke Arıboğan, 157-195. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
Odabaşı, İ. Arda. 2023. “Nur Baba Romanının Sinema Uyarlaması: Boğaziçi Esrarı.” Yakup Kadri Karaosmanoğlu içinde, editörler Didem Ardalı Büyükarman ve Seval Şahin, 273-304. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Özön, Nijat. 1958. Ansiklopedik Sinema Sözlüğü. İstanbul: Arkın Kitabevi.
Özön, Nijat. 1963. Sinema Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
Özön, Nijat. 2013. Türk Sineması Tarihi 1896-1960. İstanbul: Doruk Yayınları.
Sevengil, Refik Ahmet. 1968. Türk Tiyatrosu Tarihi V: Meşrutiyet Tiyatrosu. İstanbul: Devlet Konservatuvarı Yayınları.
Toprak, Zafer. 2015. Türkiye’de Kadın Özgürlüğü ve Feminizm (1908-1935). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Toprak, Zafer. 2017. Türkiye’de Yeni Hayat İnkılap ve Travma (1908-1928). İstanbul: Doğan Kitap.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Dahiliye Nezareti, Umûr-ı Mahalliye ve Vilayât Müdüriyeti (DH. UMVM), 117/45.
Uricchio, William. 2008. “Birinci Dünya Savaşı ve Avrupa’da Kriz.” Çeviren Ahmet Fethi. Dünya Sinema Tarihi içinde, editör Geoffrey Nowell-Smith, 85-94. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Üyepazarcı, Erol. 2019. Unutulanlar, Hiç Bilinmeyenler ve Bilinmek İstenmeyenler Türkiye’de Popüler Romanın İlk Yüzyılının Öyküsü (1875-1975) 1. Cilt. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
Yılmaz, Ayşe. 2021. “Bir Erken Dönem Sinema Süreli Yayınları Retrospektifi.” TALİD 19 (37): 305-356.
Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma Yazıları
8 Kânunuevvel 1923. “Muazzez Karie ve Karilerimize.” Sinema Postası 4.
8 Kânunuevvel 1923. “Programımız.” Sinema Postası 1.
8 Kânunuevvel 1923. Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma.
15 Kânunuevvel 1923. Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma.
17 Kânunusani 1924. “Amerika-Sinema Âleminde Muhalefetler.” Sinema Postası 9.
17 Kânunusani 1924. “Karilerimizle Hasbıhal.” Sinema Postası 7.
17 Kânunusani 1924. “Müsabakamız.” Sinema Postası ön kapak iç yüz.
17 Kânunusani 1924. “Sinemalarda Cevelan.” Sinema Postası 11.
17 Kânunusani 1924. “Temaşa Vergisi.” Sinema Postası 5.
17 Kânunusani 1924. Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma.
21 Şubat 1924. “Karilerimizle Hasbıhal.” Sinema Postası 16.
21 Şubat 1924. “Notre Courrier.” Le Courrier du Cinéma arka kapak iç yüz.
21 Şubat 1924. “Notre Rédacteur En Chef.” Le Courrier du Cinéma arka kapak iç yüz.
21 Şubat 1924. “Yeni Programımız.” Sinema Postası ön kapak iç yüz.
21 Şubat 1924. Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma.
22 Kânunuevvel 1923. “Günü Geçmiş Nüshalarımız.” Sinema Postası s.y.
22 Kânunuevvel 1923. “Sinema Sanatkârları Arasında Güzellik Müsabakamız.” Sinema Postası ön kapak iç yüz.
22 Kânunuevvel 1923. “Tefrikamız.” Sinema Postası s.y.
22 Kânunuevvel 1923. Sinema Postası/Le Courrier du Cinéma.
Fehmi, Şükrü. 17 Kânunusani 1924. “Sinemada Çocuk Artistler.” Sinema Postası 10-11.
Orhan, Memduh. 17 Kânunusani 1924. “Almanya’da Sinema Hayatı.” Sinema Postası 12.
Vav, Ayın. [Vedat Örfi]. 21 Şubat 1924. “Sanatkârlarımızı Tanıyalım: Bedia Muvahhit Hanım.” Sinema Postası 1-2.
Védad Urfy. 22 Décembre 1923. “Les Débuts du Cinéma en Turquie.” Le Courrier du Cinéma s.y.
Vedat Örfi. 15 Kânunuevvel 1923. “Milli Filmler.” Sinema Postası 1-2.
Yararlanılan Gazete ve Dergiler
1 Kânunuevvel 1923. “Müfit Bir Teşebbüs.” Akşam 3.
1 Teşrinisani 1923. Vatan, 6.
2 Kânunusani 1924. “Santral Yangını Hakkında.” Akşam 3.
2 Kânunusani 1924. Akşam, 3.
2 Teşrinisani 1923. Akşam, 4.
3 Kânunuevvel 1923. “Âsâr-ı Münteşire: İnşallah.” İkdam 3.
3 Kânunuevvel 1923. “Sinema Postası.” Vatan 3.
3 Kânunusani 1924. Akşam, 3.
4 Kânunusani 1924. Akşam, 3.
6 Kânunuevvel 1923. “Yeni Neşriyat: Sinema Postası.” Akşam 3.
8 Eylül 1923 (1339). Süs, 16.
8 Teşrinievvel 1923. “Âsâr-ı Münteşire.” Vatan 4.
8 Teşrinisani 1923. “Müşküllere Cevap.” Vatan 4.
9 Kânunuevvel 1923. “Yeni Neşriyat: Sinema Postası Çıktı.” Akşam 3.
9 Teşrinievvel 1923. “Yeni Neşriyat.” Akşam 3.
12 Kânunuevvel 1923. “Sinema Postası.” Vatan 3.
13 Teşrinievvel 1923. “Muhteşem Bir Türk Müessesesi.” Resimli Gazete 3.
15 Eylül 1923 (1339). Süs, 16.
16 Haziran 1923 (1339). “Sinema Artistleri Müsabakası.” Süs 15.
17 Teşrinievvel 1923. “Doktor Mabuse.” Akşam 4.
17 Teşrinievvel 1923. “La Garçonne.” Akşam 4.
18 Ağustos 1923. “Türklerin Şaheserleri.” Vatan 3.
18 Kânunuevvel 1924. “Lyon’da Bir Türk Filmi.” Opera-Sine 4.
19 Şubat 1925. “Sinema ve Kitapçılık.” Resimli Dünya 6.
22 Eylül 1923. “Elhamra Sineması’nın Resm-i Küşadı.” Vatan 3.
22 Eylül 1927. “Beynelmilel Sinemacılık Âleminde İlk Türk Sanatkâr: Vedat Örfi Bey.” Büyük Gazete 8-9.
22 Teşrinisani 1923. “Müşküllere Cevap.” Vatan 4.
23 Teşrinisani 1923. Vatan, 3.
25 Teşrinisani 1923. Vatan, 3.
26 Teşrinievvel 1923. Vatan, 3.
27 Kânunuevvel 1923. “Karilerimizin Müşküllerine Cevap.” Vatan, 4.
28 Ağustos 1923. “Türklerin Şaheserleri.” İkdam 3.
30 Teşrinievvel 1923. Akşam, 3.
31 Kânunuevvel 1923. “Dünkü Yangın.” Vakit 5.
Temmuz 1928. “Vesikalar: Meşrutiyet’in İlanından Beri Türkiye’de Neşrolunmuş Gazete ve Mecmualar.” Ayın Tarihi 3556-3561.
De Marchi, Robert. 28 Décembre 1923. “Constantinople.” Cinémagazine 508. De Mirbel, Jean. 7 Décembre 1923. “Les Grands Films: Koenigsmark.” Cinémagazine 373-374.
Fehmi Şükrü. 29 Mart 1924 (1340). “Operet Kraliçesi Cordy Millowitsch.” Süs 8.
Hüseyin Rahmi. 21 Kânunuevvel 1922. “Can Pazarı-İkdam’ın Tefrikası 34.” İkdam 2.
Vav. Ayın. 30 Haziran 1923. “Mısır Mektupları: Kahire’deki Firarilerin Yeni Bir Marifeti.” Vatan 3.
Vav. Ayın. 7 Ağustos 1923. “Mısır Mektupları: Sulh Bayramının Kahire’de Tes‘îdi.” Vatan 2.

Toplam 104 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Sinema (Diğer)
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	İsmail Arda Odabaşı 0000-0002-7358-0953
Yayımlanma Tarihi	31 Mayıs 2024
Gönderilme Tarihi	6 Ocak 2024
Kabul Tarihi	8 Mayıs 2024
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2024

Kaynak Göster

APA	Odabaşı, İ. A. (2024). Cumhuriyet’in İlk Sinema Dergisi Sinema Postası / Le Courrier du Cinéma (1923) ve Dönemin Sinema Hayatı Üzerine Bazı Gözlemler. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, 11(1), 149-184. https://doi.org/10.24955/ilef.1415580
AMA	Odabaşı İA. Cumhuriyet’in İlk Sinema Dergisi Sinema Postası / Le Courrier du Cinéma (1923) ve Dönemin Sinema Hayatı Üzerine Bazı Gözlemler. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi. Mayıs 2024;11(1):149-184. doi:10.24955/ilef.1415580
Chicago	Odabaşı, İsmail Arda. “Cumhuriyet’in İlk Sinema Dergisi Sinema Postası / Le Courrier Du Cinéma (1923) Ve Dönemin Sinema Hayatı Üzerine Bazı Gözlemler”. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi 11, sy. 1 (Mayıs 2024): 149-84. https://doi.org/10.24955/ilef.1415580.
EndNote	Odabaşı İA (01 Mayıs 2024) Cumhuriyet’in İlk Sinema Dergisi Sinema Postası / Le Courrier du Cinéma (1923) ve Dönemin Sinema Hayatı Üzerine Bazı Gözlemler. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi 11 1 149–184.
IEEE	İ. A. Odabaşı, “Cumhuriyet’in İlk Sinema Dergisi Sinema Postası / Le Courrier du Cinéma (1923) ve Dönemin Sinema Hayatı Üzerine Bazı Gözlemler”, Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, c. 11, sy. 1, ss. 149–184, 2024, doi: 10.24955/ilef.1415580.
ISNAD	Odabaşı, İsmail Arda. “Cumhuriyet’in İlk Sinema Dergisi Sinema Postası / Le Courrier Du Cinéma (1923) Ve Dönemin Sinema Hayatı Üzerine Bazı Gözlemler”. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi 11/1 (Mayıs 2024), 149-184. https://doi.org/10.24955/ilef.1415580.
JAMA	Odabaşı İA. Cumhuriyet’in İlk Sinema Dergisi Sinema Postası / Le Courrier du Cinéma (1923) ve Dönemin Sinema Hayatı Üzerine Bazı Gözlemler. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi. 2024;11:149–184.
MLA	Odabaşı, İsmail Arda. “Cumhuriyet’in İlk Sinema Dergisi Sinema Postası / Le Courrier Du Cinéma (1923) Ve Dönemin Sinema Hayatı Üzerine Bazı Gözlemler”. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, c. 11, sy. 1, 2024, ss. 149-84, doi:10.24955/ilef.1415580.
Vancouver	Odabaşı İA. Cumhuriyet’in İlk Sinema Dergisi Sinema Postası / Le Courrier du Cinéma (1923) ve Dönemin Sinema Hayatı Üzerine Bazı Gözlemler. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi. 2024;11(1):149-84.

Makale Dosyaları

Tam Metin