Research Article
BibTex RIS Cite

The Film Ghosts and Becoming-Woman in Minor Cinema

Year 2023, Volume: 10 Issue: 2, 97 - 124, 28.11.2023
https://doi.org/10.24955/ilef.1383418

Abstract

The concept of the “minor,” drawn from Gilles Deleuze and Felix Guattari, is consis- tent with Spinozist and Nietzschean life philosophies of becoming. By drawing a line of escape from molar structures, the minor affirms difference, becoming, and life. Although Deleuze and Guattari’s literary criticism seems to focus on what the minor is and how minor language is formed, the idea of the minor is, in fact, immanent to life. In cinema, this is reflected in films that are time-images (genetic indicators), addressing, for example, peoples that do not yet exist, deterritorialization, collective enunciation, and attachment to the political. This study employs Deleuze’s approach to cinema and concepts drawn from his philosophy to discusses the becoming-fe- male in minor cinema. It does so through the lens of the movie Ghosts (Azra Deniz Okyay, 2020), a Turkish example of minor cinema that centers on micropolitics and allows for a broad analysis. The aim of the study is to analyze Deleuze’s thoughts on modern political cinema, which he connects with minor literature, and to show that there are minor components in Turkish cinema, specifically in the selected film. The study begins with the minor, treated as the political function of time-image cinema, and applies a horizontal and spiral method in line with Deleuze’s schizoanalysis. It observes that the film includes topics such as becoming-woman, becoming-other, poverty, class difference, and major domination. In this context, it argues that the film’s narrative, which is based on individual stories, is inherently political. In the film, the director uses a new approach that eschews clichés, abandons ideal worlds, and brings individual lines of escape to the fore. Through its deterritorialized, unrepre- sentable characters and formal features that make cinema tools stammer, minor cinema offers a different understanding of cinema.

References

  • Albertsen, Niels ve Bülent Diken. 2014. “Organlı/Organsız Toplum.” Göçebe Düşünmek içinde, editörler Murat Aytaç ve Mustafa Demirtaş, 153-176. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Badiou, Alain. 2019. Deleuze: Varlığın Uğultusu. Çeviren Murat Erşen. İstanbul: MonoKL Yayınları.
  • Başaran, Melih. 2016. “Yaratıcılık ve Deleuze: Genişleyen Anlayış Gücü, Özgürleşen İmgelem, Belirsiz Kavramlar ve Çılgınlık Olarak Akıl.” Dışarıdan Düşünmek, Deleuze ve Guattari Perspektifinden Felsefe, Siyaset ve Sanat Yazıları içinde, editörler İlke Karadağ ve Hakan Yücefer, 91- 103. Ankara: Chivi Yazıları Yayınevi.
  • Bergson, Henri. 2007. Madde ve Bellek. Çeviren Işık Ergüden. Ankara: Dost Kitabevi.
  • Braidotti, Rosi. 2014. İnsan Sonrası. Çeviren Öznur Karakaş. İstanbul: Kolektif Kitap.
  • Braidotti, Rosi. 2017. Göçebe Özneler: Çağdaş Feminist Kuramda Bedenleşme ve Cinsiyet Farklılığı. Çeviren Öznur Karakaş. İstanbul: Kolektif Kitap.
  • Braidotti, Rosi. 2019. Kadın-Oluş: Cinsel Farkı Yeniden Düşünmek. Çeviren Ece Durmuş ve Münevver Çelik. İstanbul: Otonom Yayınları.
  • Colebrook, Claire. 2013. Gilles Deleuze. Çeviren Cem Soydemir. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Çörekçioğlu, Hakan. 2017. Deleuze: Yaşamla İlişkisinde Felsefe ve Edebiyat. İstanbul: Minör Yayınları.
  • Deleuze, Gilles. 2000. Kant Üzerine Dört Ders. Çeviren Ulus Baker. Ankara: Öteki Yayınevi.
  • Deleuze, Gilles. 2010. Nietzsche ve Felsefe. Çeviren Sertaç Canbolat. İstanbul: Norgunk Yayınları.
  • Deleuze, Gilles. 2013. Kritik ve Klinik. Çeviren İnci Uysal. İstanbul: Norgunk Yayınları.
  • Deleuze, Gilles. 2015. Anlamın Mantığı. Çeviren Hakan Yücefer. İstanbul: Norgunk Yayınları.
  • Deleuze, Gilles. 2021a. Sinema I Hareket-İmge. Çeviren Soner Özdemir. İstanbul: Norgunk Yayınları.
  • Deleuze, Gilles. 2021b. Sinema II Zaman-İmge. Çeviren Burcu Yalım ve Emre Koyuncu. İstanbul: Norgunk Yayınları.
  • Deleuze, Gilles ve Claire Parnet. 1990. Diyaloglar. Çeviren Ali Akay. İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Deleuze, Gilles ve Felix Guattari. 2005. A Thousand Plateaus, Capitalism and Schizophrenia. Çeviren Brian Massumi. Londra: University of Minnesota Press Minneapolis.
  • Deleuze, Gilles ve Felix Guattari. 2014. Anti-Ödipus, Kapitalizm ve Şizofreni 1. Çeviren Fahrettin Ege, Hakan Erdoğan ve Mustafa Yiğitalp, Ankara: Bilim ve Sosyalizm Yayınları.
  • Deleuze, Gilles ve Felix Guattari. 2015. Kafka Minör Bir Edebiyat İçin. Çeviren Işık Ergüden. İstanbul: Dedalus Yayınları.
  • Demirtaş, Mustafa. 2014. “Minör Edebiyat ve Minör-Oluş.” Göçebe Düşünmek: Deleuze Düşüncesinin Sınırlarında içinde, editörler Ahmet Murat Aytaç ve Mustafa Demirtaş, 338-354. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Foucault, Michel. 2006. “Anti-Oidipus’a Önsöz.” Toplumbilim Dergisi Gilles Deleuze Özel Sayısı, 5 (1): 101-103.
  • Frampton, Daniel. 2013. Filmozofi, Sinemayı Yepyeni Bir Tarzda Anlamak İçin Manifesto. Çeviren Cem Soydemir. İstanbul: Metis Yayıncılık.
  • Genosko, Garry. 2009. “Felix Guattari.” Film, Theory and Philosophy: The Key Thinkers içinde, editör Felicity Colman, 243-256. Montreal & Kingston and Ithaca: Routledge Press.
  • Genosko, Gary. 2015. “Félix Guattari and Minor Cinema” In European Visions: Small Cinemas in Transition içinde, editör Janelle Blankenship and Tobias Nagl, 337-350. Bielefeld: Transcript Verlag. https://doi. org/10.1515/9783839418185-021
  • Goodchild, Philip. 2005. Deleuze ve Guattari: Arzu Politikasına Giriş. Çeviren Rahmi G. Öğdül. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Guattari, Félix. 1996. “Subjectivities, For Better or for Worse.” In The Guattari Reader içinde, editör Gary Genosko, 193- 203. Cambridge and Oxford: Blackwell Publishers.
  • Holland, Eugene W. 2013. Deleuze ve Guattari’nin Anti- Oedipus’u Şizoanalize Giriş. Çeviren Ali Utku ve Mukadder Erkan. İstanbul: Otonom Yayınları.
  • Kılıç, Sinan. 2012. “Deleuze - Guattari: Yersizyurtsuzlaştırma Makinesi Olarak Şizoanalitik Fark ve Arzu Ontolojisi.” Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi
  • Massumi, Brian. 2019. Duygu Politikası. Çeviren Hakan Erdoğan. İstanbul: Otonom Yayıncılık.
  • Okyay, Azra Deniz. 2020. Azra Deniz Okyay’la Hayaletler Üzerine Söyleşi. röportaj yapan: Berke Göl. Erişim Tarihi: 15.01.2021. Altyazı. https://altyazi.net/ soylesiler/azra-deniz-okyayla-hayaletler-uzerine-soylesi/ 15 Ekim 2020.
  • Rodowick, David Norman. 2018. Gilles Deleuze’ün Zaman Makinesi. Çeviren Ekrem Ekici. İstanbul: Küre Yayınları.
  • Sauvagnargues, Anne. 2010. Deleuze ve Sanat. Çeviren Nurten Sanca. Ankara: De Ki Yayınları.
  • Stam, Robert. 2014. Sinema Teorisine Giriş. Çeviren Selda Salman ve Çiğdem Asatekin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Stark, Hannah. 2018. Deleuze’den Sonra Feminist Teori. Çeviren Yonca Cingöz. İstanbul: Otonom Yayınları.
  • Suner, Asuman. 2012. Hayalet Ev: Yeni Türk Sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Sutton, Damian ve David Martin Jones. 2014. Yeni Bir Bakışla Deleuze. Çeviren Murat Özbank ve Yetkin Başkavak. İstanbul: Kolektif Kitap.
  • Thoburn, Nicholas. 2019. Deleuze, Marx ve Politika. Çeviren Ali Utku ve Mukadder Erkan. İstanbul: Otonom Yayınları.
  • Weinstein, Jami. 2008. “Introduction Part II.” Deleuze Studies Deleuze and Gender Special Issue. 2(1): 20-33. Edinburgh: Edinburgh University Press.
  • Azra Deniz Okyay (Yönetmen). (2020). Hayaletler [Sinema Filmi]. Türkiye: Heimatlos Films
  • Orson Welles (Yönetmen). (1962). Dava [Sinema Filmi]. Fransa, İtalya, Almanya: Paris-Europa Productions, Hisa-Film, Finanziaria Cinematografica Italiana

Minör Sinemada Kadın-Oluş ve Hayaletler Filmi

Year 2023, Volume: 10 Issue: 2, 97 - 124, 28.11.2023
https://doi.org/10.24955/ilef.1383418

Abstract

Gilles Deleuze ve Felix Guattari’nin felsefi yaklaşımlarında ürettikleri kavramlarla bağlantılı olan minör, Spinozacı ve Nietzscheci oluşu içeren yaşam felsefeleri ile tutarlıdır. Minör, molar yapılardan kaçış hattı çizerek farklılığı, oluşu ve yaşamı olumlar. Deleuze ve Guattari’nin edebiyat incelemeleri, minör olanın ve minör dilin nasıl olacağına odaklanmış görünse de minör fikrinin aslında yaşama içkin olduğu anlaşılmaktadır. Bu felsefenin sinemaya yansıması ise zaman-imge (genetik göstergeler) olarak nitelendirilen filmlerde, henüz olmayan bir halka seslenmek, yersizyurtsuzlaşma, kolektif sözcelem, politik olana bağlanmak gibi özelliklerle kendini göstermektedir. Çalışmada, sınırlandırılmış bir uzamda, Deleuze’ün sinema yaklaşımı ve felsefede ürettiği kavramlarla birlikte minör sinemada kadın-oluş tartışılmıştır. Bu kapsamda geniş bir analize imkân tanıyan ve mikropolitikayı merkeze alan Hayaletler (Azra Deniz Okyay, 2020) filmi incelenmiştir. Çalışmanın amacı, Deleuze’ün minör edebiyat ile bağlantı kurduğu modern siyasal sinema üzerine düşüncelerini analiz etmek ve seçilen örnek film özelinde Türk sinemasında minör bileşenlerin olduğunu göstermektir. Zaman-imge sinemasının siyasal işlevi olarak görülen minörden hareket eden çalışmada, Deleuze’ün şizoanalizine uygun yatay ve sarmal bir yöntem uygulanmıştır. Türk sinemasında minör bir sinema örneği olarak ele alınan filmde, kadın-oluş, öteki-oluş, yoksulluk, sınıf farkı ve majör tahakküm gibi konulara yer verildiği görülmüştür. Bu bağlamda, filmde bireysel hikâyelerden yola çıkan anlatının politikaya içkin olduğu tespit edilmiştir. Yönetmenin, klişelerden uzak yeni bir anlayışla ortaya koyduğu filmde, ideal dünyaların terk edildiği ve bireysel kaçış çizgilerinin öne çıktığı görülmektedir. Minör sinema yersizyurtsuz, temsil edilemeyen karakterleri ve sinema araçlarının kekeletilmesini sağlayan biçimsel özellikleriyle farklı bir sinema anlayışı ortaya koymaktadır.

References

  • Albertsen, Niels ve Bülent Diken. 2014. “Organlı/Organsız Toplum.” Göçebe Düşünmek içinde, editörler Murat Aytaç ve Mustafa Demirtaş, 153-176. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Badiou, Alain. 2019. Deleuze: Varlığın Uğultusu. Çeviren Murat Erşen. İstanbul: MonoKL Yayınları.
  • Başaran, Melih. 2016. “Yaratıcılık ve Deleuze: Genişleyen Anlayış Gücü, Özgürleşen İmgelem, Belirsiz Kavramlar ve Çılgınlık Olarak Akıl.” Dışarıdan Düşünmek, Deleuze ve Guattari Perspektifinden Felsefe, Siyaset ve Sanat Yazıları içinde, editörler İlke Karadağ ve Hakan Yücefer, 91- 103. Ankara: Chivi Yazıları Yayınevi.
  • Bergson, Henri. 2007. Madde ve Bellek. Çeviren Işık Ergüden. Ankara: Dost Kitabevi.
  • Braidotti, Rosi. 2014. İnsan Sonrası. Çeviren Öznur Karakaş. İstanbul: Kolektif Kitap.
  • Braidotti, Rosi. 2017. Göçebe Özneler: Çağdaş Feminist Kuramda Bedenleşme ve Cinsiyet Farklılığı. Çeviren Öznur Karakaş. İstanbul: Kolektif Kitap.
  • Braidotti, Rosi. 2019. Kadın-Oluş: Cinsel Farkı Yeniden Düşünmek. Çeviren Ece Durmuş ve Münevver Çelik. İstanbul: Otonom Yayınları.
  • Colebrook, Claire. 2013. Gilles Deleuze. Çeviren Cem Soydemir. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Çörekçioğlu, Hakan. 2017. Deleuze: Yaşamla İlişkisinde Felsefe ve Edebiyat. İstanbul: Minör Yayınları.
  • Deleuze, Gilles. 2000. Kant Üzerine Dört Ders. Çeviren Ulus Baker. Ankara: Öteki Yayınevi.
  • Deleuze, Gilles. 2010. Nietzsche ve Felsefe. Çeviren Sertaç Canbolat. İstanbul: Norgunk Yayınları.
  • Deleuze, Gilles. 2013. Kritik ve Klinik. Çeviren İnci Uysal. İstanbul: Norgunk Yayınları.
  • Deleuze, Gilles. 2015. Anlamın Mantığı. Çeviren Hakan Yücefer. İstanbul: Norgunk Yayınları.
  • Deleuze, Gilles. 2021a. Sinema I Hareket-İmge. Çeviren Soner Özdemir. İstanbul: Norgunk Yayınları.
  • Deleuze, Gilles. 2021b. Sinema II Zaman-İmge. Çeviren Burcu Yalım ve Emre Koyuncu. İstanbul: Norgunk Yayınları.
  • Deleuze, Gilles ve Claire Parnet. 1990. Diyaloglar. Çeviren Ali Akay. İstanbul: Bağlam Yayınları.
  • Deleuze, Gilles ve Felix Guattari. 2005. A Thousand Plateaus, Capitalism and Schizophrenia. Çeviren Brian Massumi. Londra: University of Minnesota Press Minneapolis.
  • Deleuze, Gilles ve Felix Guattari. 2014. Anti-Ödipus, Kapitalizm ve Şizofreni 1. Çeviren Fahrettin Ege, Hakan Erdoğan ve Mustafa Yiğitalp, Ankara: Bilim ve Sosyalizm Yayınları.
  • Deleuze, Gilles ve Felix Guattari. 2015. Kafka Minör Bir Edebiyat İçin. Çeviren Işık Ergüden. İstanbul: Dedalus Yayınları.
  • Demirtaş, Mustafa. 2014. “Minör Edebiyat ve Minör-Oluş.” Göçebe Düşünmek: Deleuze Düşüncesinin Sınırlarında içinde, editörler Ahmet Murat Aytaç ve Mustafa Demirtaş, 338-354. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Foucault, Michel. 2006. “Anti-Oidipus’a Önsöz.” Toplumbilim Dergisi Gilles Deleuze Özel Sayısı, 5 (1): 101-103.
  • Frampton, Daniel. 2013. Filmozofi, Sinemayı Yepyeni Bir Tarzda Anlamak İçin Manifesto. Çeviren Cem Soydemir. İstanbul: Metis Yayıncılık.
  • Genosko, Garry. 2009. “Felix Guattari.” Film, Theory and Philosophy: The Key Thinkers içinde, editör Felicity Colman, 243-256. Montreal & Kingston and Ithaca: Routledge Press.
  • Genosko, Gary. 2015. “Félix Guattari and Minor Cinema” In European Visions: Small Cinemas in Transition içinde, editör Janelle Blankenship and Tobias Nagl, 337-350. Bielefeld: Transcript Verlag. https://doi. org/10.1515/9783839418185-021
  • Goodchild, Philip. 2005. Deleuze ve Guattari: Arzu Politikasına Giriş. Çeviren Rahmi G. Öğdül. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Guattari, Félix. 1996. “Subjectivities, For Better or for Worse.” In The Guattari Reader içinde, editör Gary Genosko, 193- 203. Cambridge and Oxford: Blackwell Publishers.
  • Holland, Eugene W. 2013. Deleuze ve Guattari’nin Anti- Oedipus’u Şizoanalize Giriş. Çeviren Ali Utku ve Mukadder Erkan. İstanbul: Otonom Yayınları.
  • Kılıç, Sinan. 2012. “Deleuze - Guattari: Yersizyurtsuzlaştırma Makinesi Olarak Şizoanalitik Fark ve Arzu Ontolojisi.” Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi
  • Massumi, Brian. 2019. Duygu Politikası. Çeviren Hakan Erdoğan. İstanbul: Otonom Yayıncılık.
  • Okyay, Azra Deniz. 2020. Azra Deniz Okyay’la Hayaletler Üzerine Söyleşi. röportaj yapan: Berke Göl. Erişim Tarihi: 15.01.2021. Altyazı. https://altyazi.net/ soylesiler/azra-deniz-okyayla-hayaletler-uzerine-soylesi/ 15 Ekim 2020.
  • Rodowick, David Norman. 2018. Gilles Deleuze’ün Zaman Makinesi. Çeviren Ekrem Ekici. İstanbul: Küre Yayınları.
  • Sauvagnargues, Anne. 2010. Deleuze ve Sanat. Çeviren Nurten Sanca. Ankara: De Ki Yayınları.
  • Stam, Robert. 2014. Sinema Teorisine Giriş. Çeviren Selda Salman ve Çiğdem Asatekin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Stark, Hannah. 2018. Deleuze’den Sonra Feminist Teori. Çeviren Yonca Cingöz. İstanbul: Otonom Yayınları.
  • Suner, Asuman. 2012. Hayalet Ev: Yeni Türk Sinemasında Aidiyet, Kimlik ve Bellek. İstanbul: Metis Yayınları.
  • Sutton, Damian ve David Martin Jones. 2014. Yeni Bir Bakışla Deleuze. Çeviren Murat Özbank ve Yetkin Başkavak. İstanbul: Kolektif Kitap.
  • Thoburn, Nicholas. 2019. Deleuze, Marx ve Politika. Çeviren Ali Utku ve Mukadder Erkan. İstanbul: Otonom Yayınları.
  • Weinstein, Jami. 2008. “Introduction Part II.” Deleuze Studies Deleuze and Gender Special Issue. 2(1): 20-33. Edinburgh: Edinburgh University Press.
  • Azra Deniz Okyay (Yönetmen). (2020). Hayaletler [Sinema Filmi]. Türkiye: Heimatlos Films
  • Orson Welles (Yönetmen). (1962). Dava [Sinema Filmi]. Fransa, İtalya, Almanya: Paris-Europa Productions, Hisa-Film, Finanziaria Cinematografica Italiana
There are 40 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Cinema Studies (Other)
Journal Section Articles
Authors

Azime Cantaş 0000-0002-9356-3050

Publication Date November 28, 2023
Published in Issue Year 2023Volume: 10 Issue: 2

Cite

APA Cantaş, A. (2023). Minör Sinemada Kadın-Oluş ve Hayaletler Filmi. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, 10(2), 97-124. https://doi.org/10.24955/ilef.1383418
AMA Cantaş A. Minör Sinemada Kadın-Oluş ve Hayaletler Filmi. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi. November 2023;10(2):97-124. doi:10.24955/ilef.1383418
Chicago Cantaş, Azime. “Minör Sinemada Kadın-Oluş Ve Hayaletler Filmi”. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi 10, no. 2 (November 2023): 97-124. https://doi.org/10.24955/ilef.1383418.
EndNote Cantaş A (November 1, 2023) Minör Sinemada Kadın-Oluş ve Hayaletler Filmi. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi 10 2 97–124.
IEEE A. Cantaş, “Minör Sinemada Kadın-Oluş ve Hayaletler Filmi”, Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, vol. 10, no. 2, pp. 97–124, 2023, doi: 10.24955/ilef.1383418.
ISNAD Cantaş, Azime. “Minör Sinemada Kadın-Oluş Ve Hayaletler Filmi”. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi 10/2 (November 2023), 97-124. https://doi.org/10.24955/ilef.1383418.
JAMA Cantaş A. Minör Sinemada Kadın-Oluş ve Hayaletler Filmi. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi. 2023;10:97–124.
MLA Cantaş, Azime. “Minör Sinemada Kadın-Oluş Ve Hayaletler Filmi”. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, vol. 10, no. 2, 2023, pp. 97-124, doi:10.24955/ilef.1383418.
Vancouver Cantaş A. Minör Sinemada Kadın-Oluş ve Hayaletler Filmi. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi. 2023;10(2):97-124.